Birinci sefer 1817 yılında titrek felç olarak tanımlanarak literatüre geçen Parkinson hastalığı beyin hücrelerinde kayıp ile seyreden, bayanlara oranla erkeklerde daha sık görülen, yavaş ilerleyen bir hareket bozukluğudur.
11 Nisan Dünya Parkinson Günü, erken teşhisin ve tedavinin kurtarıcı tarafına dikkat çekmek hedefiyle, bilgilendirmek ve bilinçlendirmek ismine tüm dünyada kutlanmaktadır.
Parkinson, yavaş ve sinsi seyreden bir hastalıktır. Hastalık daima ilerler, felce yahut vefata neden olmaz. Başlangıcında tek taraflı belirtiler görülürken daha sonra bu bütün bedene yayılır.
Pekala parkinson nedir? Parkinson nasıl anlaşılır, belirtileri nelerdir? İşte ayrıntılar..
PARKİNSON HASTALIĞI NEDİR?
Parkinson hastalığı, beyinde dopamin ismi verilen, beyin hücrelerinin birbirleriyle haberleşmesini sağlayan maddeyi üreten hücrelerin bozulması sonucu ortaya çıkar.
Beyinde dopamini üreten hücreler hareketlerin denetiminden, ahenginden ve akıcılığından sorumludur.
Dopamin hücreleri yüksek ölçüde azaldığında dopamin üretimi yetersiz kalarak Parkinson hastalığın belirtilerinden olan ritmik olmayan, uyumsuz, titrek ve akıcı olmayan hareketlerin ortaya çıkmasına neden olur.
Birinci kere 1817 yılında James Parkinson tarafından tanımlanarak literatüre giren hastalığın Türkiye’de görülme sıklığı %1 oranındadır. Hastalığın oluşturduğu belirtiler, kişinin hayat kalitesinin hayli düşmesine neden olur.
PARKİNSON BELİRTİLERİ NELERDİR?
Parkinson hastalığı hareketlerin yavaşlaması (bradikinezi), bilhassa istirahat halinde ortaya çıkan tiremeler (tremor), kaslarda katılık ve sertlik (rijidite), postür reflekslerinde azalma üzere 4 ana belirtisi vardır.
Mimiklerin azalması, konuşmanın monotonlaşması ve bozulması, gövdenin hafif öne eğik konum alması, hareketlerde yavaşlama, titreme, kollarda ağrı ile birlikte hareket kısıtlılığı üzere belirtiler gösterir.
Yürüyüşe eşlik eden kol salınımı hareketinin azalması, etkilenen elde maharet azalması, yazının küçülmesi, mimiklerin yoksullaşması, yürürken bir bacakta tutukluk ve ayakta sürüme birinci belirtiler ortasında yer alır.
PARKİNSON EVRELERİ
- 1. Evre: Belirti ve bulgular tek taraflı ve hafif derecededir. Özürlülüğe yol açmaz. Sıklıkla bir ekstremitede titreme bulunur. Mimik, duruş ve yürüyüşteki bozulmaları lakin hastanın yakınları fark eder.
- 2. Evre: Belirtiler bu evrede her iki tarafta da görülür. Çok az bir özürlülük hâli bulunur. Duruş ve yürüyüş etkilenmiştir.
- 3. Evre: Gövde hareketlerinde bariz yavaşlama, istikrar bozukluğu ve düşme görülür. Orta derecede yaygın fonksiyon bozuklukları gözlenir.
- 4. Evre: Belirtiler bu evrede şiddetlidir. Hasta güç da olsa yürüyebilir. Hareketlerde yavaşlama ve katılık mevcuttur. Titreme evvelki evrelere nazaran daha az olabilir. Bu hasta kümesi yardımsız tek başlarına yaşamazlar.
- 5. Evre: Hasta yatağa ve tekerlekli sandalyeye bağımlı ve daima bakıma muhtaçlık duyar.
PARKİNSON TEDAVİSİ
Parkinson tedavisinde öncelik ilaçtır. İlaç tedavisi ile beyindeki dopamin unsurunun üretim açığı kapatılıyor.
İlaçlar mevcut şikayetlerin azalmasını sağlasa da hastalığın ilerlemesini önleyemiyor. Dolasıyla günümüzde Parkinson’un kesin tedavisi bulunmuyor.
İlaç tedavisi ile şikayetlerin ortadan kalkması sağlanıyor ve hastalığın ilerlemesi yavaşlatılıyor. Lakin hastalık düzelmiyorsa ya da ilaç kullanımı ile bağlı yan tesirler ortaya çıkmışsa; cerrahi tedavilere de başvurulabiliyor.
Cerrahi tedavide; beyin pili (derin beyin stimulasyonu) ve beyne lezyon cerrahisi (ablatif yöntemler) olmak üzere iki seçenek bulunuyor.
Beyin pili metodu ile Parkinson’un etkinleri kıymetli ölçüde azaltılıyor ve kişinin hem günlük hayatını hem de konforunu kısıtlayan aksiyonlarda düzelme görülüyor.
Parkinson hastalığı ile uğraşta erken teşhis, uygun ilaçlarla gerçek tedavi seçimi, fizyoterapi ve idman çok değerli.
Antrenman sayesinde yürüyüş, istikrar ve duruş düzelebiliyor.
Ensonhaber