Kovid-19 salgını sırasında rutin diş bakımı hizmetlerinin bir periyot yalnızca acil seviyede verilmesi, takiben önlemlerle yeni olağan sistemde hasta alınmaya başlanmasına karşın; diş çürükleri, dişeti hastalıkları ve tüm dünyada görülme sıklığı en fazla olan enfeksiyon hastalıkları büyük artış gösterdi. Bilhassa, pandemi devrinde değişen beslenme rutini ile gerilim faktörünün artması, ağız diş tedavileri için diş doktoruna gitme oranın düşmesiyle; çürük dişlerinin ve çürüklerin ihmali ile de kanal tedavilerinin artışına neden oldu.
“PANDEMİ İSTİKRARIMIZI BOZDU”
Endodonti Kısmı Dr. Öğr. Üyesi Ece Çalışkan, salgınla diş sıhhatimize dair pek çok şeyin değiştiğini belirterek şunları söyledi; “Pandemi periyodunda değişen beslenme rutini, gerilim faktörünün artması ve ağız diş tedavileri için diş doktoruna gitme oranın düşmesiyle birlikte çürük dişler, çürüklerin gerçek vakitte tedavi edilmeyerek ihmali ile kanal tedavisine ihtiyacı olan dişlerin sayısı, hakikat yapılmayan diş bakımı ile diş eti hastalıkları, gerilim nedeniyle diş sıkmaya bağlı oluşan eklem ve kas ağrıları ve beraberinde oluşan kırık diş sayısı maalesef artmış durumda.”
“DEĞİŞEN ALIŞKANLIKLAR ÇÜRÜKLERİ HIZLANDIRDI”
Dr. Ece Çalışkan, “Pandemi sürecinde daha sık yemek yememiz ile çok kilo aldık. Virüsten korunmak ismine vitamin desteği olması niyetiyle eskiye göre daha fazla meyve tüketir olduk. Bir de bunlara konuttan çalışma nizamında bulunan bireylerin bilgisayar karşısında daha fazla vakit geçirerek daha fazla abur cubur tüketmesi ile televizyon ve tablet karşısında daha fazla vakit geçirme de eklenince dişlerimizi fırçalamayı unuttuk. Ya da fırçalasak da rutin paklık için olan diş tabibi ziyaretlerimizi aksattık. TV karşısında, daha fazla çay ve kahve tüketince de bu durum, genel sıhhatimize olan tesirlerinin yanında ağız ve diş sıhhatimize da bir grup olumsuz etkilerde bulundu. Dişlerimizde çürük oluşumu hızlandı” dedi.
“KAYIP DİŞ ORANLARI ARTTI”
İnsanların, pandemi sürecinde toplum olarak korunma maksadıyla konuttan çıkmadığı ve kısıtlamaların olduğu günlerde, acil müdahaleler haricinde diş doktorlarına de gitmekte çekinceli davrandığını hatırlatan Dr. Çalışkan, “Rutin denetim, tedavi takip gerektiren diş tedavileri ötelendi yahut ihmal edildi. Bu durum da vatandaşların ağız sıhhatinde mevcut sıkıntıların artmasına neden oldu. Pandemide aşılama çalışmalarının başlaması ve yeni olağan nizamda maske – ara – hijyen kuralına ahenk sağlayarak, günlük hayatımıza yavaş yavaş dönmeye başladığımızda diş tabipleri olarak üzülerek gördük ki; çok sağlıklı ağızlara sahip hastalarımızda bile eskiye göre bir ekip ağız ve diş sıhhati problemleri baş göstermiş, çürük ve kayıp diş oranları artmış durumda. Bu tedavi süreçlerinin başında da kanal tedavisi geliyor maalesef. Maalesef diyorum, zira kanal tedavisi, dişin çekilmesi öncesi, dişi kurtarmak için yapılabilecek son müdahaledir, çekime alternatif tek tedavidir. Hakikaten her çürük hadisesine kanal tedavisi uygulanmaz. Bir dişe kanal tedavisi uygulanması gerekiyorsa o dişte sonlara ilerlemiş, vaktinde tedavi edilmemiş bir çürük kelam hususudur demektir, üstelik tedavi öncesi tabibe gelene kadar, hastalarımıza ağrılı ve sancılı bir süreç de yaşatır” tabirlerini kullandı.
NE YAPMALI
Çok şekerli besinlerin tüketimi, daima ve sıklıkla bir şeyler yeme, beslenme alışkanlıklarının değişmesi, fazla çay kahve ve asitli besinlerin tüketimi ve yemek yiyerek yatma ile birlikte dişlerimizde çürük oluşumu hızlandırdığının altını çizen Endodonti Uzmanı Dr. Ece Çalışkan, “Bu sebeple gerek pandemi devrinde gerekse de olağan vakitlerde yanlışsız halde beslenmeli, bol su tüketilmeli, gün içinde dişlerimizi yemekten sonra en az 2 dakika fırçalamalıyız. Tekrar bu devirde karşımıza çıkan en değerli meselelerden biri de sıvı tüketiminin uzun bir vakit diliminde azalması. Bu durum beraberinde ağız kuruluğunu getirmekte. Tükürük akışının azalmasıyla birlikte, dişler tükürüğün kollayıcı tesirinden yararlanamıyor. Bu durum beraberinde çürük oluşumu hızlandırıyor. Bilhassa gün içinde ve gece geç saatlerde çok şekerli besinlerin tüketimi, ağız bakımına dikkat edilmemesi, mevcut diş eti sorunları nedeniyle diş ortalarında biriken besinlerin iyi temizlenememesi, diş ipi kullanımının ihmal edilmesi üzere sebeplerin ağız içerisinde var olan çürük dişleri ve diş eti hastalıklarını ileri boyutlara taşıyarak dayanılmaz ağrılara sebep oluyor. Ayrıyeten çok gerilimli bir periyottan geçtiğimiz pandemi müddetince ‘stres’ faktörü de diş sıkma-gıcırdatmalara sebep olarak; çene ekleminde ve kaslarında ağrılara, hatta beraberinde diş kırıklarına da sebep olabiliyor. Tüm dünyayı tesiri altına alan ve ömrü uzunca müddettir farklı bir forma sokan pandeminin seyrinde, korunma protokolüne ahenk sağlamamız, alınan küresel tedbirler ve aşılama çalışmalarının başlamasıyla, bir nebze umutlandığımız bu günlerde, önlemimizi elden bırakmadan, yeni olağan yaşantımıza adapte halde beslenme alışkanlıklarımızı berbat istikamette değiştirmemeli ve ağız ve diş bakımımıza dikkat etmeliyiz”
Ensonhaber
