Dünya Sıhhat Örgütü’nün (DSÖ) 11 Mart 2020’de “salgın” ilan ettiği koronavirüs, 100 yıldan uzun müddettir görülen en makûs sıhhat krizine yol açtı ve globalleşen iktisadın temellerini gibisi görülmemiş biçimde sarstı.
TÜRKİYE RUSYA VE ÇİN’İ GEÇTİ
Koronavirüste likidite yardımı konusunda hazırlanan IMF raporunda salgın müddetince ulusal gelirin yüzde 9,4’ü oranında likit takviye sağladığı belirtilen Türkiye, birebir kategoride değerlendirildiği Çin, Brezilya, Hindistan, Güney Afrika üzere ülkeleri geride bıraktı. Türkiye’ye en fazla yaklaşabilen ülke yüzde 6,2 ile Brezilya oldu. Rusya ve Çin ise bu alanda yüzde 1,5 ve yüzde 1,3 ile sıralandı.
TÜRKİYE’NİN SALGINLA AKTİF UĞRAŞI DİKKATİ ÇEKTİ
Türkiye salgını denetim altına almak için kapanma tedbirleri uygulamak zorunda kalırken, salgının ekonomik tesirini azaltmak için dayanak ve teşvikler kapsamında kredi ve borçların tekrar yapılandırılması, piyasaya likidite dayanağı, düşük faizli kredi imkanları ve siyaset faizinde değişiklik üzere takviye yollarını kullandı.
TÜRKİYE, LİKİDİTE TAKVİYELERİNDE G20 YÜKSELEN PİYASALAR SINIFINDA YER ALAN ÜLKELER ORTASINDA BAŞKAN
Memleketler arası Para Fonu’nun (IMF), Mali İzleme Raporu’nun Nisan 2021 sayısına nazaran, salgın sürecinde vatandaşlarına en fazla takviye veren ülkeler sıralamasında gelişmiş ekonomilerle kıyaslandığında alt sıralarda yer alan Türkiye’nin, likidite takviyelerinde ise G20 yükselen piyasalar sınıfında yer alan ülkeler ortasında ise önder konumda olması dikkati çekiyor.
IMF raporunda salgın mühletince ulusal gelirin yüzde 9,4’ü oranında likit dayanak sağladığı belirtilen Türkiye, birebir kategoride değerlendirildiği Çin, Brezilya, Hindistan, Güney Afrika üzere ülkeleri geride bıraktı. Türkiye’ye en fazla yaklaşabilen ülke yüzde 6,2 ile Brezilya oldu. Rusya ve Çin ise bu alanda yüzde 1,5 ve yüzde 1,3 ile sıralandı.
Türkiye’de ayrıyeten, Kredi Garanti Fonu kapsamında sağlanan kredilerin ulusal gelire oranı yüzde 6,4’ü buldu.
“TÜRKİYE’NİN ÇOK FAZLA MALİ HAREKET ALANI VAR”
Merkezi Londra’da bulunan Bluebay Varlık İdaresi Gelişen Piyasalar Kıdemli Stratejisti Timothy Ash, Türkiye’nin G-20 ülkeleri içerisinde salgın sürecinde verilen mali dayanakla birinci sırada yer almasına ait, “Bu Türkiye’nin mali borcunun Gayri Safi Yurtiçi Hasılasına (GSYH) oranla düşük olması nedeniyle kronavirüs dayanaklarında çok fazla mali hareket alanına sahip olduğunun altını çizmektedir.” değerlendirmesinde bulundu.
“TÜRKİYE VATANDAŞLARINI FELAKETTEN KORUMAK İÇİN ÇOK FAZLA ŞEY YAPTI”
Memleketler arası finans piyasalarında yakından tanınan yatırımcı, piyasa uzmanı ve Singapur merkezli finans şirketi Beeland Interests’in Yöneticisi Amerikalı Jim Rogers ise, “ABD, Japonya ve İngiltere’nin yaptığı üzere Türkiye vatandaşlarını felaketten (salgının yarattığı ekonomik koşullardan) korumak için çok fazla şey yaptı. Türkiye (mali desteklerde) birçok ülkeden çok daha fazlasını yaptı.” sözlerini kullandı.
Türkiye’nin salgının ekonomik tesirlerini azaltmak hedefiyle mali takviye sağlarken mali disiplini de koruduğuna atıfta bulunan Rogers, gelişmiş iktisatların kamu borcuna oranla yüksek borçluluk oranlarına ait, “Örneğin, Japonya, ABD ve İngiltere’de verilen dayanaklara ait önemli kuşkularım var. ABD’de gençler gelecekte devasa borç yüküyle karşılaşacaklar. Benim çocuklarım hayatlarının geri kalanında çok büyük sorunlarla karşılaşacaklar.” değerlendirmesini yaptı.
SAĞLANAN LİKİDİTE DAYANAKLARI
IMF’nin raporuna nazaran, Türkiye’nin sağladığı likidite takviyeleri, öz sermeye desteği, krediler, varlık alımı yahut borç üstlenimi, garantiler ve borç ertelemesi üzere yarı mali nitelikteki süreçleri kapsadı. Bu kapsamda, Türkiye Varlık Fonu (TVF), koronavirüsten etkilenen firmalara sermaye takviyesiyle görevlendirildi.
KAMU BANKALARI DEVREYE GİRDİ
Ziraat Bankası, Halkbank ve Vakıfbank’tan oluşan kamu bankaları nakit akışları salgından olumsuz etkilenen firmaların anapara ve faiz ödemelerini en az 3 ay erteledi ve tekrar finansman sağladı.
Salgın müddetince kamu bankaları öncülüğünde, kredi kartı kredileri için geri ödeme müddetlerinin uzatılması, düşük gelirli haneler için düşük faizli kredi paketleri, esnafların nisan, mayıs ve haziran geri ödemelerinin cezasız ertelenmesi, esnaflar için yeni düşük faizli krediler ve daha uzun geri ödeme periyodik kredi kartları sağlanması, istihdamını koruyan firmalara kredi paketleri sunulması üzere imkanlar getirildi.
Kamu bankaları ayrıyeten geçen yıl 1 Haziran’da konut alımları ve tüketici harcamaları için yeni ferdî kredi kampanyaları başlattı. Çiftçilerin vadesi dolacak kredileri de 6 ay ertelendi.
Öte yandan, Ekonomik İstikrar Kalkanı dayanak paketi kapsamında, Kredi Garanti Fonu (KGF) kefalet limitiyle kullandırılan krediler için Hazine takviyesi 25 milyar liradan 50 milyar liraya yükseltildi.
Ensonhaber
