Yakutiye ilçesinde klasik giysi, el sanatları, halı dokuma, nakış, kuyumculuk ve tasarım üzere atölyelerin bulunduğu Erzurum Olgunlaşma Enstitüsü’nde bir yandan araştırma, geliştirme (Ar-Ge), kıymetlendirme, arşivleme ve üretim çalışmaları yaparak yeni bireyler yetiştirilirken, bir yandan da unutulmaya yüz tutan el sanatlarının yaşatılmasına katkıda bulunuluyor.
SELÇUKLULAR’DAN BERİ DOKUNUYOR
Şenkaya ilçesine bağlı Bardız Mahallesi’nde, geçmişte yörede karar süren Selçuklular periyodunda üretilen Bardız kiliminin unutulmaması için enstitünün Ar-Ge kısmınca saha araştırması yapılıyor.
Mahalle mahalle gezerek inceledikleri kilim çeşitleri ile motiflerini tekrar işleyen enstitü, cet yadigarı iki asırlık dokumayı yine yaşatıyor.
Enstitü müdürü Fatma Taşbaşı, Türklerin halıyı bulan millet olduğunu ve Orta Asya’dan Anadolu’ya göçle de halkın güçlü kültürle tanıştığını belirtti.
EN BÜYÜK ÖZELLİĞİ, KÖK BOYASIYLA YAPILMASI
Bardız kiliminin yapılışına ait bilgi veren Taşbaşı, “Kilimin en büyük özelliği, kök boyalarıyla yapılıyor olmasıdır. Anadolu’daki öteki desenlerden ayırılması da yerin büsbütün siyah olmasıdır. ‘Zenk düğümü’ tekniğiyle de renklerin kaynaştığı ve birleştiği noktada bir düğümün olması, boşlukların olmaması Bardız kilimine en değerli özelliği katmaktadır.” diye konuştu.
GÜL MOTİFİ, BAŞKALARINDAN AYIRIYOR
Taşbaşı, enstitüde kaybolmaya yüz tutmuş el sanatlarını yaşatma ismine ustalarla bu işe gönül koyduklarını anlattı.
Kilimlerde daha çok geometrik bezemeler ve desenlerin kullanıldığını söyleyen Taşbaşı, “Bardız kilimini ayıran kıymetli faktörlerden birisi de güldür. Orta Asya’dan gelen desenlerin bir birçoklarında geometrik bezemeler vardır ancak yöresel boyuta geçtiği vakit en çok gül motifi kullanılır. Halıların da en büyük özelliği gül motifli olmasıdır.” dedi.
KAFKASLAR VE ANADOLU’NUN 200 YILLIK DESENLERİ
Kilimlerde kullanılan birçok desende bölgenin endemik bitkisinin de işlendiğini aktaran Taşbaşı, şunları kaydetti:
“Ar-Ge kısmının saha araştırmalarında çıkan sonuçlara nazaran Bardız kilimi, daha çok siyah yer üzerine yapılır. Bu kilimlerde iri güller dikkat çekiyor. Kilimlere yapılan güller, Doğu Anadolu’nun daha çok yöresel endemik bitkilerinden kaynaklanıyor lakin bir taraftan da Kafkasya’dan gelen Kafkas desenlerinden de etkilendiği gözüküyor. Hem Kafkas desenleri hem de yöresel bezemeler birbirini etkilemiş ve bu türlü bir sonuç ortaya çıkmış. Doğu Anadolu, bu manada endemik bitki konusunda varlıklı bir bölgedir. Ar-Ge Kısmı öğretmenlerinin saha araştırmasıyla bilinen en eski desenler, yaklaşık 200 yıllık desenler enstitümüzde uygulanıyor.”
Ensonhaber