Emeklilikte Yaşa Takılanlar’ın (RYT), beklediği haber geldi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, EYT için talimat vermesinin ardından Çalışma ve Toplumsal Güvenlik Bakanlığı kolları sıvadı.
9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan ve emeklilik için sigorta prim ve yıl koşulunu tamamlayıp yalnızca yaşı bekleyenlere emeklilil yolu açacak çalışma başlatıldı.
EYT konusunda Almanya ve Finlandiya modeli olmak üzere 5 farklı sistem öne çıktı. Bu bahiste ne yapılabileceğine ve maliyetlere bakılacak. Hazırlanan teklif Cumhurbaşkanı Erdoğan’a sunulacak.
Bu gelişmeler üzerine, mevzu ile ilgili araştırmalar da sürat kazandı. ”EYT yasası çıkıyor mu, ne vakit çıkacak?” sorularının cevapları, milyonlarca EYT’li tarafından merak konusu oldu.
Pekala EYT yasası çıkıyor mu, son durum nedir? EYT’de hangi modeller öne çıkıyor? Öteki ülkelerde sistemler nasıl? İşte Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) için 5 formül…
EYT YASASI ÇIKIYOR MU, SON DURUM NEDİR?
Erken emeklilik problemi, içinde hem SSK’lıları hem Bağkurluları hem de memur olanları barındırdığı için çok kapsamlı bir çalışma gerektiriyor.
Herkesin çalışma şartları ve yaşları farklı olması nedeniyle herkes için farklı bir çalışma yapılacak. Lakin bu çalışma, kolay bir çalışma olmayacak.
HANGİ FORMÜLLER VAR
Emeklilikte Yaşa Takılanlar, 9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olan çalışanları kapsıyor.
Yaklaşık 10 yıldır üzerinde çalışmalar yapılan EYT konusunda 5 farklı formül ortaya çıkmıştı. 5 sistem üzerinde çalışan bakanlık, SSK, Bağ-Kur ve memurları başka ayrı kategoride yaş kümelerine nazaran kıymetlendirecek.
BİRİNCİ FORMÜL KISMİ EMEKLİLİK
9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olanlar, 10 yıl prim ödeyerek emekli olabiliyor. Buna ”kısmi emeklilik” deniyor.
Bu kesim, 3600 günü tamamladığı taktirde bayan ise 50, erkek ise 55 yaşını doldurduğu anda emekliliğinin tadına çıkarmaya başlıyor.
Emeklilik yaşını, bu koşulların yerine getirilmesiyle tarih belirliyor.
İKİNCİ FORMÜL MÜHLETİN TAMAMLANMASI
Bu formülde ise 99 öncesindeki emeklilik kaideleri dikkate alınıyor.
Yani bayanlarda 20 yıl (7 bin 200 gün) erkeklerde ise 25 yıl (9 bin gün) sigortalılık mühletini tamamlayanların yaş kuralına bakılmadan emekli olması durumu ortaya çıkıyor.
2021 yılından 25 yıl geriye gidildiğinde 1996 yılı ve öncesinde sigortalı olanlar bu kapsama giriyor.
Yasanın çıkması halinde erkekler 25, bayanlar da 20 yıl geriye giderek hakkını doldurmuş olacak.
9 Eylül 1999 öncesinde sigortası bulunan bayanlar için bu mühlet dolmuş durumda.
ÜÇÜNCÜ FORMÜL PRİMİN TAMAMLANMASI
Buna nazaran 9 Eylül 1999 öncesinde işe girenler için birinci sigortalı oldukları tarihe nazaran 5 bin ile 5 bin 975 gün ortasında prim gerekiyor.
Bu da primini tamamlayanların yaşına bakmadan emekli olacağı manasına geliyor.
DÖRDÜNCÜ FORMÜL: ALMANYA SİSTEMİ
Almanya’da daha evvel uygulanan formüle nazaran sigortalıya bir teklif sunuluyor.
Emekliliğine kaç yıl kalmışsa her yıl için aşikâr oranda kesinti yapılıyor. Burada kesinti oranı yıllık yüzde 2 oluyor.
Yani emekliliğine 4 yıl kalmış birinden yüzde 8 kesinti yapılıyor. Böylelikle daha az maaşla daha erken emeklilik hali ortaya çıkıyor.
BEŞİNCİ FORMÜL: FİNLANDİYA SİSTEMİ
Burada da Alman sisteminde olduğu üzere aşikâr oranda kesinti belirleniyor. Sigortalı kesintiyle erken emekli oluyor.
Fakat yasanın söylediği yaşa gelip emeklilik koşulları oluşunca kesinti ortadan kalkıyor.
Ensonhaber