2018 yılında Ulusal Besin ve Beslenme Kongresinde, ülkemizde vitamin ve besin desteği kullanım oranı yüzde 11,8 olarak bildirilmiştir. Hala devam etmekte olan kovid-19 pandemi sürecinin de tesiri ile 2021 yılı Ocak ayında ülkemizde yayınlanan besin destekleri kullanım alışkanlıkları ile ilgili yapılan bir araştırmada bu oran yüzde 35,3 olarak bulunmuş ve bireylerin bu destekleri çoğunlukla bağışıklık güçlendirmek için kullandıkları belirlenmiştir.
Yapılarına nazaran suda ve yağda çözünen vitaminlerin belli aralıklarla tüketilmesi gerekmektedir. Suda çözünen B ve C kümesi vitaminler bedenin gereksiniminden fazla ölçüde alındığında, artan ölçü çoklukla bedende depolanmaz (B12 vitamini hariç), idrar ile atılır bu nedenle daha sık aralıklarla tüketilmesi gerekir. Yağda çözünen vitaminler (A, D, E, K) ise depolandığı için vitamin özelliğine nazaran değişmekle birlikte 2-5 ay alınmasa bile eksiklik görülmeyebilir. Buna karşın ülkemizde en çok görülen vitamin ve mineral eksikliği B12 ve D vitaminleri, demir, çinko ve magnezyum olarak bilinmektedir.
EN İYİ VİTAMİN BESİNLERDEN SAĞLANIYOR
Vitaminler bedende metabolizma, büyüme, gelişme, görme, üreme, cilt bütünlüğü, bağışıklık sistemi, güç üretilmesi üzere kıymetli faaliyetlerde etkin olduğu için dışardan alınan destek vitaminler enerjiyi artırmak, bağışıklığı güçlendirmek, eklemlerini, kalp ve genel sıhhati korumak bazen de yaşlanmayı geciktirmek için kullanılıyor.
DENETİMSİZ VİTAMİN KULLANIMINA DİKKAT
1 yaş altı bebeklerde D vitamini ve demir destekleri kullanımı sıhhat bakanlığı tarafından önerilmekte olup toplum sıhhati merkezlerinden fiyatsız temin edilmektedir. Bunun yanı sıra ergenlik çağında süratli büyüme periyodundaki çocuklarda vitamin ve mineral eksiklikleri görülebilmekte ve bazen eksik vitamin bazen de multivitamin destekleri gerekebilmektedir, kimi ilaç kullanımları, zayıflama diyeti yapması gereken çocuklarda da uzunluk kısalığı sebebi ile yakın takip edilen çocuklarda vitamin mineral destekleri hekim denetiminde kullanılması gerekebilir. Denetimsiz kullanılan vitaminler organları yormasının yanı sıra hastalıklara da yol açabilmektedir. Örneğin,
– A vitaminin fazla alınması cilt kuruluğu, karaciğer ve dalak büyümesi, kemik ağrılarına,
– B6 vitamininin çok alınması sonucu deride kızarıklık, kaşıntı, alerjiye,
– C vitaminin fazla alınması ishal, karın ağrısı ve idrarda kum-taş oluşumuna yatkınlığa,
– D vitamininin fazla alınması kan kalsiyum düzeyinde yükselme, bulantı, kusma, kabızlık, pankreatit, kalp ritim bozukluğu, böbrek taşı ve hastalıklarına yol açabilmektedir.
İştah açması için kullanılan A vitamini, çinko üzere preparatların fazla kullanımının çocuklarda iştahsızlığa yol açabilir. Viral enfeksiyonlardaki bağışıklığın desteklenmesinde kullanılan C ve D vitaminleri, çinko destekleri bedende eksiklikleri durumunda faydalıyken, kâfi seviyede olduğu durumlarda faydalarının olmadığı saptandı. Benzeri halde zeka gelişimi için kullanılan Omega3 içeren desteklerin bilişsel geriliği olan ve beslenmesinde deniz eseri, ceviz yahut avokado üzere Omega 3 içeren besinleri tüketmeyen çocuklarda kullanılması faydalı iken, olağan bilişsel gelişimde olan çocuklarda ek bir yararı olmadığı bilinmektedir.
Ensonhaber