Hindistan Uzay Araştırma Örgütü tarafından Ekim 2008’de Ay yörüngesine fırlatılan Chandrayaan-1 uzay aracı, topladığı bilgilerle farklı bir buluşa imza attı.
Uzay aracından gelen bilgileri inceleyen bilim insanları, Ay kutuplarının başka bölgelerden kıymetli ölçüde farklı bir bileşime sahip olduğunu ortaya çıkardı.
AY’DA PAS KEŞFEDİLDİ
Kutuplardan yansıyan ışığı inceleyen araştırmacılar, bir pas çeşidi olan hematit belirtilerine rastladı.
Bildiğiniz üzere pas olarak da bilinen demir oksitlerin oluşabilmesi için oksijene muhtaçlık var, lakin Ay’da oksijen bulunmuyor. Bu nedenle Ay, hematit (pas) oluşumu için uygun bir ortam değil. Pekala o halde Ay’da nasıl pas belirtilerine rastlandı?
Bu sorunun karşılığını bulabilmek için Hawaii Üniversitesi’nden Şuai Li, NASA ile bağlantıya geçti ve Ay’da pas oluşumunun üç formda oluşabileceği ortaya çıktı.
(Görsel: Chandrayaan-1 uzay aracının Ay Mineraloji Haritalayıcısı’ndan elde edilen bir fotoğraf. Görüntüdeki mavi alanlar, Ay’ın kutuplarında ağırlaşan suyu gösteriyor. Bölgedeki kayaların spektrumunu inceleyen araştırmacılar bir pas çeşidi olan hematit bulgularına rastladı.)
PAS OLUŞUMUNDAN DÜNYA SORUMLU OLABİLİR
Bilim beşerlerine nazaran Ay’da her ne kadar atmosfer bulunmasa da Dünya’nın manyetik alanı nedeniyle Ay’a oksijen gidebileceği görüşünde. Bu görüş, Ay’ın Dünya’ya bakan yüzündeki hematit (pas) ölçüsünün, öteki yüzüne nazaran çok daha fazla olmasını da açıklıyor.
Ay ve Dünya’nın milyarlarca yıldır birbirinden uzaklaşması sebebiyle, Ay’ın gezegene daha yakın olduğu periyotta daha çok oksijen almış olması da olası.
Araştırmacılara nazaran Ay’daki pasın bir öteki nedeni hidrojen olabilir. Hem Ay hem de Dünya, Güneş’ten gelen rüzgarlar aracılığıyla hidrojen bombardımanına maruz kalıyor. Fakat Dünya’nın manyetik alanı bu gazları engellerken Ay’da rastgele bir müdafaa bulunmuyor.
Ay’da pas oluşmasının üçüncü nedeni ise Ay’ın uzak tarafındaki kraterlerin altında bulunan mevcut su buzu olabilir. Araştırmacılar, Ay’a devamlı çarpan toz parçacıklarının bu su moleküllerini hür bırakabileceğini ve bunların demirle karışarak, oksitlenme oranını artıracak halde ısınabileceğini söylüyor.
Bu durum, pasın neden Ay kraterlerinin uzağında da tespit edildiğini açıklayabiliyor, lakin suyun kayayla nasıl etkileşime girdiğini tam olarak açıklamıyor.
Bilim insanları, kelam konusu bulguları birleştirerek Ay’da neden paslanmanın oluştuğunu çözmeye çalışacak.
Instagram:
Ensonhaber