Ayhan Işık kimdir
Yeşilçam’ın göz dolduran jönü, en sevilen bıyıklısı, bayanların hayran olduğu, erkeklerin onun üzere olmak istediği Taçsız Kral, Ayhan Işık’ın hayat hikâyesidir…
Yazmak istediğim en hususî isimlerden biriydi. Televizyonda görünce annemlerin değiştiremediği siyah beyaz sinemaları hayal meyal hatırlıyorum. İncecik bıyığı ve entegrasyonlu gülüşü ile kendine hayran bırakan bir suret. Velev bıyığın en çok yakıştığı isimlerden, Yeşilçam’ın en kişisel jönlerinden biri. Evet, Ayhan Işık…
Oyunculuk konusunda yetenekleri sonluydu; ancak çok çalıştı ve bu uğurda daima bir şeyler öğrenmek için koşturdu. Disiplinli duruşu, topluluğa örnek bir birey oluşu ile usta direktörlerin elinde dantela üzere ihtimamla işleniyordu. Tahminen sinemalardan çok tekrar ile çıkıyordu; ancak daima sahih kararlar veriyordu…
Ve 41 yıl evvel bugün hayata veda ettiğinde yalnızca 50 yaşındaydı…
Gerisinde yüzlerce sinema ve ölümsüz bir dostluk bıraktı…
Çocukluğu
Ayhan, 05 Mayıs 1929’da sabah saatlerinde, İzmir’in Konak kazasında Karataş semtine bağlı Mithatpaşa Caddesi üzerinde bulunan iki katlı tarihi bir Rum konutunda, altı evlatlı Selanik göçmeni Işıyan Ailesi’nin son evladı olarak yerküreye geldiğinde ailesi, ona ‘Ayhan Işıyan’ ismini verdi.
Işıyan Ailesi, 1924’te Lozan Antlaşması’nın derhal akabinde gerçekleşen Türkiye-Yunanistan Nüfus Mübadelesinde yerleşmişti İzmir’e. Ayhan, kendisini daima ‘Işıyan Ailesinin tekne kazıntısı’ olarak tanımladı. 1970’lerin sonuna sahih yazmaya başladığı ve hayata vedasından sonra tefrika edilen ‘Hayatım’ ismini verdiği hatıralarında çocukluğu için şöyle yazmıştı:
“Çocukluk günlerim bilinen yaramazlıklar ve onların sonuçları ile geçti. Validemi, daima telaşlandırmışımdır.”
Ayhan, hayatına kazınan en büyük acıyı yaşadığında altı yaşında küçücük bir evlattı. Pederi Abdülkerim Bey’i kaybetmişti. Bundan sonra hafızasında tüm hayatı boyunca babasıyla geçirdiği kısacık devrin anılarını aradı. Onu yıllar sonra şöyle anlatıyordu:
“…Onunla ilgili olarak artık çok az şey hatırlıyorum. Fakat en çok da kokusunu… Kimi geceler yanıma gelip bana sarılmasını, birlikte uyumamızı. Bir keresinde balık tutmaya götürmüş, dönüşte de sırtına alıp merdivenleri çıkartmıştı. Hepsi bu… Hafızamı ona dair daima zorladım. Daha çokça şey hatırlayabilmek, hatırladıklarımı hiç unutmamak için…”
Bu büyük acı evlat yüreğine çöreklenmişti. Bir yandan da hayat devam ediyordu. Ailenin pederi kaybedilince hayat daha da zorlaştı. Işıyan Ailesi, İstanbul’da eğitimi için İstanbul’a giden ağabey Mithat Özer’in yanına yerleşti. Ayhan’ın bir sonraki acı kaybı da üniversite devranında, ağabeyi Mithat Özer’in 38 yaşındayken hayata vedası oldu. Ayhan, artık pederinin acısının yanına ağabeyini de kazımıştı…
(Senarist Safa Önal ile)
Eğitim hayatı
Mektep hayatına İzmir’de başlayan Ayhan, ailesinin İstanbul’a taşınmasıyla ilkokulu Bomonti 44. Okul’da okudu. Ağabeyini kaybettiklerinde Ayhan şimdi 12’sindeydi. Ağabeyi, onun için her devir rol modeldi. Grafik Dizayncı olan ağabeyini, münhasıran fotoğraf konusunda örnek alıyordu. Onun vefatının akabinde şimdi ortaokula giderken ailesine destek olmak için Bâb-ı Âli’de çalışmaya başladı. Çeşitli mecmua ve gazetelerin hikâyelerinin ve kapaklarının fotoğraflarını çiziyordu. Yaz tatillerinde de Paşabahçe Şişe ve Cam Fabrikası’nda kırık şişe kontrolörlüğü yapıyordu. Ve hala ağabeyini örnek almaya devam ediyordu. Bir gün o da ağabeyi üzere yüksek öğrenim için Paris’e gitmeyi düşlüyordu…
İstanbul’a geldiği birinci devranlar onun için ne kadar güç olsa da, çok şık bir etrafa dahil olduğunda burada olmak çok daha kolaydı. Üstelik seviyordu da. Lisedeki mektebini bir röportajında şöyle özetliyordu:
“Mahir İz okul yöneticisi, Salah Birsel müdür muaviniydi, edebiyata Rıfat Ilgaz, vücut eğitimine Vefalı Kör Galip, coğrafyaya Akbaba Celal geliyordu. Daha ne isteyebilirdim ki…”
Haksız değildi. Üstelik mektepten arkadaşları da senarist Safa Önal, ressam-karikatürist Semih Balcıoğlu ve karikatürist Ferruh Doğan’dı. Bu bahtı akademide de devam etti. Ayhan, Hoş Sanatlar Akademisi’ne girdiğinde Fotoğraf Bölümü’nde ders aldığı isimlerden biri, Bedri Rahmi Eyüboğlu idi. Burada periyot arkadaşları ile maksadı Doğu-Batı sentezini Türk fotoğrafında de yaratmak, Halk Sanatı Kaynaklarına Eğilmek olan, Renkçi ve Lekeci tekniğini kullanan On’lar Kümesi’nda yan aldı. Kümede liseden beri dostları olan Semih Balcıoğlu ve Ferruh Doğan’ın yanı sıra periyot arkadaşları Altan Erbulak, Fikret Otyam, Turan Erol, Adnan Varınca, Nedim Günsur, Orhan Peker ve Remzi Raşa vardı.
Fotoğrafta empresyonizm akımının tesirinde çalışmalar üreten Ayhan, en çok Claude Monet’in stilinden etkileniyordu. Mektep devam ederken bir yandan da tekrar çalışıyordu. Bir vade Bâb-ı Âli’de ressam olarak hizmet aldı.
İstanbul Devlet Hoş Sanatlar Akademisi Fotoğraf Bölümü’nden 1953’te mezun oldu…
Filme birinci adım
Ayhan, Bâb-ı Âli’de çalışırken bahtı bir anda bambaşka bir kapıdan aralandı. 1951’de Türkiye Yayınevi bir müsabaka tertiplemişti. Yayınevinden Cemil Cahit Cem, Sezai Sollei ve Oğuz Özdeş, Ayhan’ı da bu müsabakaya katılması için ikna etmeyi geçmiş, artık ısrar ediyorlardı. Bir röportajında şu cümleyi kurmuştu:
“Bu mesleğe isteklerim hilâfına adeta çetinle itildim…”
Ayhan ikna olmuş ya da dediği üzere çetinle itilmişti. Nihayetinde Sezai Solelli, Yıldız Mecmuasına Ayhan’ın da fotoğraflarını ekledi. Yeniden vazgeçmesin diye müsabakanın yapıldığı stüdyoya giderken de eşlik etti. Jüri Ayhan Işık ve Belgin Doruk’u seçti. Hayatı bambaşka olacaktı ve Ayhan bunu yıllar sonra şöyle özetliyordu:
“Bütün bu hayatımı Sezai Solelli’ye borçluyum. O olmasaydı, Bâb-ı Âli’de yırtık pabuçla dolaşan ressam olmasam bile resmi bırakmayacak, bugünkü halimi görmeyecektim. Niyetim Sururi üzere Amerika’ya gitmekti. Orada ressamlık yaparak geçinmeyi aklıma koymuştum. Ancak bir gün…”
(Gülistan Güzey ile Kanun Namına’dan bir kare)
Yarıştan sonra
Yarıştan sonrası çok süratliydi. Gelgelelim birinci iş soyadını ‘Işık’ olarak değiştirdi. Filmde Ayhan Işık olarak var olacaktı. Jüri üzere oradaki herkesin dikkatindeydi Ayhan. Tıpkı yıl İpek Sinema, ‘Yavuz Sultan Selim’ isimli sinemada ‘Karabulut Hasan’ karakterini teklif etti. Sinemadaki en uzun roldü ve sinemada Nedret Güvenç, Ayla Karaca, Gülistan Güzey, Orhon Arıburnu, Gülderen Ece üzere isimler vardı. Eski ve en tanınmış artistlerin 2 bin lira aldığı bu devirde Ayhan’a, bin 5 yüz lira verdiler. Verdiği röportajda bu günleri anlatırken şunun münhasıran altını çiziyordu:
“Ama ben “aldım, yaptım” üzere sözlerden hoşlanmam, ‘Verdiler, yaptırdılar’ diye yazalım…”
Ve akabinde ‘Kanun Namına’ geldi. Bu iş de yeniden Sezai Solelli’nin vesilesiyle olmuştu. Kemal Film’in sahibi Osman Fahir Seden ile tanıştırdı onu. Bin 8 yüz liraya bir mutabakat imzaladılar. 1952’de Ayhan Işık, Kemal sinemanın himayesine girdi. Aslında burada bir kırılma noktası vardı…
Seden’in yapımcılığını üstlendiği Kanun Namına’nın direktör koltuğunda devrin kıymetli isimlerinden Lütfi Akad oturuyordu. Seden, öngörüde bulunarak Ayhan ile Hollywood’daki üzere uzun soluklu bir itilaf yapmıştı. Büyük bir yatırımdı bu ve çekimlerin birinci günlerinde Akad, Ayhan’ın oyunculuğundan şad değildi. O denli ki işine son verilmesi dahi düşünüldü. Seden bu durumu şöyle anlatıyordu:
“Filmin çekimine (yıl 1952) Büyükada Dilburnu’nda başladık. Sonraki gün tekrar orada çalışılacaktı. Hepimizin gözü Ayhan Işık’ın üstündeydi ve ne yazık ki Ayhan Işık son nokta başarısızdı. Üçüncü gün adadan dönerken Lütfi, kameraman Enver Burçkin ve ben, vapurun yan tarafında oturduk. Üçümüzün de ağzını bıçak açmıyordu. Ayhan Işık bekleneni vermekten çok uzaktı. ‘Ne yapacağız?’ diye sordum. Lütfi’de tıs yok. ‘Değiştirelim mi, sineması paydos edip yeni birini mi alalım o role?’ ‘Bilmem’ dedi. Kısa aralıklarla daima sorular sordum, hiçbir net karşılık vermeye yanaşmadı. Özür dileyerek Ayhan Işık’tan vazgeçip, iki gündür çekilen sahneleri baştan çekmeye karar vermek üzereydik ki, o ana kadar konuşmamıza hiç katılmamış olan Enver Burçkin, ‘O’na son bir talih tanıyalım,’ dedi. Üç gün daha beklememizi tavsiye etti, bu müddet zarfında Ayhan’da bir gelişme olursa (ona Lütfi karar verecekti) onunla sinemaya devam edecektik. Lütfi bu fikri acilen kabul etti… ‘O’na son bir talih daha tanıyalım’ dedi. Üç gün devamlı çalışmalara gittim… Güya Ayhan’a sihirli bir değnek değmiş üzere birkaç gün sonra Ayhan açılmaya başladı. Bir akşam paydostan sonra Enver de Lütfi de ‘Başaracak’ dediler. Ben de birebir fikirdeydim.”
Akad, beğenilmeyen o kısımları imajların arızalı olduğunu söyleyerek tekrar çekmişti. Ve Türk filmine Ayhan Işık asıl bu türlü bir imtihandan geçerek giriş yapmıştı. Bu sinemadan sonrası çok daha süratli aktı. O denli ünlenmişti ki, günden 2 yüz hayran mektubu alıyordu…
Akabinde pek çok sinema geldi: ‘İngiliz Kemal’, ‘Kanlı Para’, ‘Vahşi Arzu’, ‘Öldüren Şehir’, ‘Katil’, ‘Şimal Yıldızı’, ‘Vahşi Bir Kız Sevdim’…
(Hulusi Kentmen ile)
Film endüstrisini mekanında gördü
Ayhan, 1955’te askerlik vazifesi için Ankara’ya gitti. Yedek subay olarak aldığı hizmetin bitiminde İstanbul’a döndü. Ve yeniden çabucak sinemalar başladı: ‘İntikam Alevi’, ‘Bir Avuç Toprak’, ‘Beraber Ölelim’, ‘Meçhul Kahramanlar’… Son sinemada attan düşmüştü. İki elinin de bileği kırıldı. Aylar süren bir tedavinin akabinde iyileşmişti. Ve sonra Amerika gezisi başladı. Film endüstrisini mahallinde görmek için Ekim 1958’de çıktığı bu yolculuktan Mayıs 1959’da döndü.
Bir röportajında bu geziyi ve kabullenmek istemediği üzüntüsünü şöyle anlatıyordu:
“Oraya, benden önce gidenler üzere “çalışmak” için değil, “gezmek” için gittimdi. Fox patronlarından Skuras ile görüştüm. Ahir vardığım kanaat şu oldu: bizim İngilizce konuşmamızda malûm bir aksanımız yok. Meselâ bir Fransız aktörünün İngilizce konuşmasını dinlemek için sinemaya giden, bunu alımlı bulan seyirciler var. Ancak bir Türk aktörünün İngilizce konuşmasını kimse istemiyor. Zira evvel yerli sinemalarımızın bizi yerküreye tanıtması gerekiyor. Bir Rossano Brazzi, daha Amerika’ya gitmeden dünyaca tanınıyor. Bizim için o denli bir şey yok. Şayet sinemalarımız yerküre pazarlarına çıksaydı, bizi tanısalardı, sinemalarında oynamak üzere davet ederlerdi. Hollywood’da çalışmak bizim için bir “aksan” problemidir. Orada bir “Türk aksanı” tanınmamış. Bizim İngilizce konuşmamızın bir cazibesi yok nispetin halkı için. Skuras (bir Yunanlıdır, aslında) benimle çok samimi konuştu: “Bizim milletle sizin milletin aktörleri burada iş yapamaz” dedi. Yerkürenin en büyük, en yakışıklı aktörü olsanız orada sinema çevirmeye imkân yok. Zira yerküre bizi tanımıyor. Evvel tanıyacak, ondan sonra davet edecek. Son yıllarda sinema prodüksiyonu da azalmış, filmin alanını televizyon almış. Sinemalarda daima dünyaca tanınmış büyük isimler var. Memleketimize son gelen sinemalara bakın hepsi yerkürenin her tarafında tanınmış, eski artistlerdir. Onların aksanıyla İngilizce konuşmamıza imkân yok. Yabancı olduğumuz acilen belirli olur. Zati kendi vatandaşları arasında sıra bekleyen o kadar çok artist var ki… Skuras beni kabul ettiği vakit üzerimde çok sıkı bir elbise vardı, İngiliz kumaşından. Sonra bir gömlek vardı, Amerika’da o denli gömlekler yok. Pırıl pırıl kardeşim (Burada eliyle tanım ettiği gömleği, dudaklarını ezerek de bu tanımı tamamladı) Orada naylon, filan; lakin böylesi değil. Çakı üzereydim Skuras’ın önüne çıktığım vakit. Herifler film endüstrinin hükümdarı kardeşim kralı! Benimle konuştu, anlattı (İngilizce anlatmış olacak). Neticede anladım ki… Ha, stüdyolarda çok gezdim, sabahtan akşama kadar John Wayne’in stüdyoda çalışmasını takip ettim bir gün. Hepsini gezdirdiler, izahat verdiler.”
Amerika’da her şeyi detayıyla gözlemlemişti. Türkiye’ye döndüğünde setteki bir oyuncunun disiplini konusunda daha da prensipli bir yaklaşıma büründü. Birçok oyuncu ve yapımcıya örnek oluyordu…
Ayhan, 1952’de Seden ile yaptığı muahededen bin 8 yüz lira alırken, 1963’e gelindiğinde tekrar tıpkı yapımcıdan sinema başına yetmiş bin kazanıyordu. Elizabeth Taylor ise tıpkı yıl ‘Cleopatra’dan 1 milyon dolar ve artı hasılattan yüzde 10 almıştı. Amerika gezisini takip eden gayrı
Ayhan Işık, uçurum yaratan bu gelir farkını aşmanın tek yolunun kişilerin ve beyazperdenin oluğu her konumda sinemalarına pazar bulmak olduğunu anlamıştı. Bunun için yerküreyi karış karış gezmeye karar verdi. İtalyan yapımcılarla gittiği İran seferi bunlardan yalnızca biriydi. Çok ağır çalışsa da, emeğinin ve nihayetinde gönül verdiği filmin peşinden koşuyordu. Bu bazen fizikî olarak koşmak manasına da gelebiliyordu…
Memleketinde ise parlak bir muvaffakiyetin sahibiydi. Türkiye hudutları içinde sinema başına en yüksek ecri o alıyordu. Ayhan Işık’ın muvaffakiyetinin sırrını yapımcısı Seden, Ses Dergisi’ne şöyle açıklamıştı:
“Aynı bedelde bir sair aktör olmadığı için. Ayhan’ı hiçbir prodüktör öldüremedi. Yani yıpratamadı. Halkın sevgisiyle prodüktörün sempatisini at başı yürütüyor. Bir numara olmanın sırrını ve yaratıcının verdiklerini himayesini biliyor. Bir defa ‘erkek tipli’ yaratılmış. Sonra içki, bayan, kumar, sefahat alemleri üzere film dışı ve şöhret düşmanı hiçbir zıt hareket yapmıyor. Vücuduna bakmasını biliyor. Bu yüzden de film seyircisi bu parayı ziyadesiyle ona, hasebiyle bize ödüyor, ödeyecek de.”
Ayhan Işık’ın anlatımıyla
Ayhan Işık, tıpkı yapımcısının başarısı konusundaki cevabı üzere kendinden emindi. Verdiği bir röportajda bazılarının bir yılda kaç sinema çektiğini görürken kendisinin 10 yılda 20 sinema çekmesinin az olup olmadığı sorusuna şu cevabı vermişti:
“Hah, işte bu soru çok mühim. Zira senaryoları seçiyorum. Her rolü kabul edip, para alacağım diye oynamıyorum. Ben mesleğimi pek ciddiye alıyorum. Bir cümbüş diye kabul etmiyorum. Kendi sıhhatime bakarım, her sabah kültür fizik yaparım, yüzerim, sporu hiç eksik etmem. İçki içmem, kumar oynamam, bohem hayat yaşamam. Sonraki günü sinemam olduğu hengam yorgun yüzlü görünmemek için saat 8 de yatarım. Bayan, kumar, içki, sefahat üzere kişisi yıpratan iptilâlarım, tiryakiliklerim yok. Şahsi hayatıma dikkat ederim. Rastgele tanınmamış bir insanın yapabileceği hareketler bizim için dedikodu olur, aleyhimize sonuç verir. “Sokaktaki adam” ne isterse yapabilir; gelgelelim biz yapamayız, esasen yapmamalıyız. Az, lakin öz sinema çeviriyorum. Diğerinin on sinemada alacağı fiyatı iki sinemada alıp kaliteli, unutulmaz, iyi sinemalar yapmak daha iyi değil mi? Kendimi birbirine zıt rollerde harcamak istemem. Efemine, tipime gitmeyen, pasif rolleri kabul edersem seyirci üzerindeki sempatimi kaybederim. Bir film seyircisi bir artistten bıkmamalı. Bunun için yılda 7-8 sinema çevirenler çabuk “aşınır”, çabuk “harcanır”lar. Ben vücudumu zinde tutarak 40-50 yaşımda da filmde oynamak kararındayım. Gary Cooper, Clark Gable, Gary Grant daima bu türlü yapıyor.”
(Belgin Doruk ile)
Taçsız Kral Ayhan Işık
Ayhan Işık, 1960’lı yılların başında Vedat Türkeli’nin yazdığı ‘Otobüs Yolcuları’ isimli sinema ile Yeşilçam’a dönüş yapmıştı. Akabinde yeniden Vedat Türkali’nin Orhan Kemal’in bir romanından senaryolaştırdığı, Lütfi Akad ile son çalışması olacak ‘Üç Tekerlekli Bisiklet’te oynadı.
1961’de ise, Belgin Doruk ile başrolleri paylaştığı 1970’te son bulacak altı sinemadan oluşan ‘Küçük Hanımefendi’ serisi başladı. Göksel Arsoy’un tutmaz diye kabul etmediği bu rol, Ayhan Işık’a ‘Taçsız Kral’ unvanını getirdi.
Seri, film seyircisinin en sevdiği sinemalar listesindeydi. Başkaca bu sinemanın Ayhan Işık için en büyük yararı bir şık dostluktu. Rol arkadaşı Sadri Alışık ile mezara gitsen de bitmeyecek bir dostluğu paylaştılar. Ve Işık, en iyi oyunculuk performansını sergiliyordu. Direktör Lütfi Akad, bu mevzuda şunları söylemişti:
“Ayhan Işık Kanun Namına’da gerek ondan sonraki sinemalarında başarısızdı. Gerçi şurada bir düzeltme yapmam gerekir ki, Ayhan Işık hiçbir sinemada oynamadı diyemeyiz. Ayhan, sırf tatlı, hoş, hafif, duygusal, güldürü sinemalarında çok şık oynadı. Belgin Doruk’la birlikte oynadığı güldürüye yaklaşan şekli ona çok yakışıyordu. Tipi ve yüz mimikleri o üsluba daha iyiydi. Ayhan seyirciden işte bu sinemalarında daha çok karşılık bulmuştur.”
Belgin Doruk ise rol arkadaşı Taçsız Kral için şunları söylüyordu:
“Yaşam uzunluğu onunla emsal kaderi paylaştık. Daha birinci günden itibaren daima sıkı dost olduk… Konuşmadan anlaştık, birebir şeylere gülüp, birebir şeylere üzüldük. Bunlar tümüyle arkadaşlıktı. O denli sanıldığı üzere ya da bana sık sık sorulduğu üzere aramızda asla bir duygusal yakınlığımız olmadı. Biz sahiden kardeş üzereydik.”
(Eşi Gülşen Işık ve kızı Serap ile)
Ayhan Işık evlendi
Genç kızlar, yetişkin hatunlar Ayhan Işık’a adeta aşıktı. Münhasıran Türkan Şoray ile oynadığı sinemalar, ona önemli bir bayan hayran kitlesi kazandırmıştı. Erkekler de, onun üzere görünmek istiyordu…
Bir röportajında evlenmek istediği bayanı şöyle tanımlamıştı Ayhan Işık:
“Güzellik lâzım; ancak eşimin sıklıktan evvel kültür, zekâ, anlayış, incelik bakımından bana uyması, mesleğimin icaplarını mahalline getirmek gerekince kıskanmaması, hane bayanı olması kuraldır. Salon hatunu istemiyorum. Faziletli, yüksek ahlâklı hane bayanı olmalı.”
Ve Ayhan Işık, 1963’te Gülşen Işık ile evlendi. Bu evlilik, bayan hayranlarını hüsrana uğratmıştı. Ve onlara Serap ismini verdikleri bir kız evlat getirdi.
(Soldan sağa: Sezer Sezin, Ayhan Işık, Sadri Alışık, Belgin Doruk)
Sahnede, plaklarda ve yetenekleri ile Ayhan Işık
Ayhan Işık, on parmağında on marifet tarafı ile dikkat çekiyordu. 70’lerde Yeşilçam yıldızlarının sahneye çıkması, plak doldurması epeyce modaydı. Ve nihayet Ayhan Işık da bu modaya uydu. Her şeyi yoluna nazaran yapmak isteyen Işık, Münir Nurettin Selçuk’tan bir vade ders aldı ve Klasik Türk Müziği kısmında sahnelerde uzunluk gösterdi. Başarılıydı…
Sahnedeki performansı ve 45’likleri ile göz dolduran Ayhan Işık, pek çok sahada yeteneklerini sergileme fırsatı bulmuştu. Filmde da dram, romantik, güldürü, macera ve daha pek çok usulde dikkat çeken sinemalar yapan Işık, 150’ye varan sinemada rol aldı. 1975’ten itibaren de Türk filmine eğini yapımcı, direktör ve senarist olarak sundu. Bu yıllarda İtalyan yapımcılar ile de çalıştı. Başrolünü ‘Klaus Kinski’ ile paylaştığo ‘La Mano Che Nutre La Morte’ ve ‘Le Amanti del Mostro’ sinemalarında mekan aldı. Bu sinemalar İtalya’da ve Avrupa’nın birtakım devletlerinde vizyona girerken Türkiye’de hiç yayınlanmadı…
(Eşi Gülşen Işık ile)
Ressam Ayhan Işık
Ayhan, tanıdığımız Ayhan Işık’a dönüşmeden öncesinde bir ressam olmanın hayalini kuruyor ve bunun üzerine eğitim alıyordu. Şimdi filmle tanışmadan evvel periyodun kimi evlat mecmualarında, Türkiye Yayınevi’nin çıkardığı pek çok yayına karikatürler ve çizgi romanlar çiziyordu. Profesyonel adımlardı bunlar…
Düşlerini süsleyen asıl iş ise, Amerika’ya yerleşip araba dizaynları çizmekti. Fakat o, 1950’lerden itibaren Yeni İstanbul Gazetesi’nde günlerce çizgi roman tefrikaları halinde yayımlanan birtakım aşk romanlarını hem yazdı, hem resimledi. Bu romanlardan biri 1966’da yeniden tıpkı gazete tarafından derlenip bir albüm haline getirildi ve ‘Aşka İnanmıyorum’ ismi ile kapağında Ayhan Işık’ın fotoğrafı bulunan bir çizgi roman olarak yayımlandı…
Elbette kapaktaki fotoğrafın romanın içeriği ile bir ilgisi yoktu; lakin mevzu da bu değildi. O artık Ayhan Işık’tı…
Ayhan Işık öldü
Ayhan Işık, 13 Haziran 1979’da sabaha karşı Selimpaşa Kıyıkent’teki yazlığında şiddetli baş ağrısı ve kusma nöbeti ile uyanmıştı. O sıralarda tabip olan kayınbiraderi de onlara uğramıştı. Durumunun iyi olmadığını fark etmesi üzerine bir kliniğe kaldırılan Taçsız Kral’a, anevrizma rüptürü sonucu dimağ kanaması teşhisi kondu. Sahilde güneşlenirken güneş çarpması sonucu bunların yaşandığı üzerine çok konuşuldu.
Ayhan Işık, üç günlük komanın ahir 16 Haziran’da hayata veda etti. Cenazesi, Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi…
Film muharriri ve tarihçisi Agah Özgüç, Yeşilçam ile ilgili gerçekleri kaleme aldığı 2. kitabı, ‘Türk Filminin Marjinalleri ve Yepyenileri 2’de, Sadri Alışık, Ayhan Işık’ın mevtini şöyle anlatıyordu:
“Ayhan yazlıkta (Kumburgaz), cumartesi gecesi arkadaşlarıyla yemek yedikten sonra meskene gelmiş. Biraz kiraz yedikten sonra uyumuş. Sabaha karşı, büyük bir kusmayla uyanmış. Ayhan’ın bu durumu önünde şaşırmışlar. Bebek’teki bir eczaneye telefon açmışlar. Eczacı da atlayıp Kumburgaz’a gitmiş. Mideyi teskin edici bir iğne yapmış Ayhan’a. Ancak sonradan söylendiğine bakılırsa, o iğne tansiyon yükseltirmiş. Tansiyon da yükselince Ayhan’da konuşma ve yürüme zorluğu başlamış. Sonra da kliniğe yatırılmış.”
Ve o devir basında mahal alan’Ggüneş altında viski içti, dimağ kanaması geçirdi.’ savları için de şöyle diyordu:
“Ayhan, o denli bilinçsizce güneşin altında yatıp komaya girecek adam değildi. Buna imkan ve ihtimal yoktur.”
(Sadri Alışık ile)
Ölümsüz dostluk
Evet, elbette Ayhan Işık ve Sadri Alışık’tan bahsediyorum. Tahminen bizim yaşımız elvermiyor; ancak eminim periyoduna şahit olmuşların burun direkleri daha çok sızlıyordur. Onlar sinemalarda enfes bir ikili oldular. Lakin yalnızca sinemalarda değil, gerçek hayatta da bu değişmedi. Dosttan öte kardeş oldular. İkisi de gerçek aşkın yanında, gerçek dostluğu da bulacak kadar şanslı olmuştu şu hayatta…
Bir yandan da 70’ler basının magazin gündemindelerdi. Bu dostluk, yalnızca gıpta uyandırmıyor, birebir hengamda şaşkınlık da yaratıyordu. Gelgelelim onlar formülü ailecek kenetlenmekte bulmuşlardı. Zira eşler Gülşen ve Çolpan bu enfes dostluğun bir parçasıydılar. Bu dostluğun sırrı sorulduğunda dördünün ortak açıklaması, aslında pek net bir yanıttı: “Bütün problem dostluk denen kavramın bilincine varabilmek ve onun değerini kavrayabilmektir.”
Lisana kolay, tam 10 sinemada birliktelerdi ve onlar hiç çıkarsız yürüdüler bu yolda. Sevgilerinin yanında hürmetleri hiç bozulmadı. Bu dostluk, aslında tahminen de bu türlü böyle pekişti. Bilhassa 1961’de başlayan (1961-1962) ve altı sinema sürecek ‘Küçük Hanımefendi’ serisinin dördünde bir arada olmaları en özeliydi. Ayhan Işık ve Belgin Doruk’un başrolleri paylaştığı bu sinemada, yakışıklı jönün güçlü arkadaşı Bülent karakteriyle beyazperdedeydi Sadri de.
Bu gibisi az rastlanır dostluk, 28 yıl sürdü. Zira Ayhan Işık, 16 Haziran 1979’da, 50’sinde gerisinde yüzlerce sinema yanında bir de kederli bir dost bırakmıştı. Sadri Alışık da çok değil bir ay evvel, 15 Mayıs’ta feci bir trafik kazası geçirmişti. İşte o devir 48 saat dostunun başucunda bekleyişini gözleri yaşlı anımsatırken Sadri, “Biz de onun başucunda bekledik” cümlesini tamamlamaya bile gücü yetmeyecekti. Zira nafile, beklediği uyanmıyordu.
Sadri, şu feci kazanın akabinde yüzünde pek çok yara izi vardı. Bunlardan ameliyat olacaktı. Hekimi, “Elimiz değmişken yüzünüzdeki kırışıklıkları da düzeltelim” diye teklif ettiğinde, “Aman hekim, sakın ha! Ben onlara bir ömür verdim!”diye cevaplamıştı. O çizgilerde sevdiği herkes, Ayhan Işık da vardı…
(Sadri Alışık ve oğlu Kerem Alışık, kızı Serap ile)
Onun yokluğunu içine hiç kabullendiremedi ki Sadri. Nasıl vefalıydı… Eşi Çolpan İlhan, çok sonra, Sadri Alışık’ın da irtihalinden sonra, yaptığı bir açıklamada, dostunun vefatının Sadri’yi çok sarstığını, ömründen en az 10 yıl alıp götürdüğünü paylaşacaktı. Ayhan Işık’ın onlarca fotoğrafını çizip, sonra da kâğıtları hanenin içinde uçuruyordu. Tahminen de katlanan hasretini bu türlü bastırıyordu. Lakin galiba en zoru Ayhan Işıksız bir yeni yıla girmekti. Onun akabinde her yılbaşında Ayhan Işık’ın mezarı önüne gidip, farı mezarın üzerine tutuyordu. Bu türlü vakitleri büyük bir suskunluk içeriyordu. Aslında dostunun akabinde umum bir sessizliğe de bürünmüştü.
Bir de mektup yazmıştı. Dostunun vakitsiz ayrılığı üzerine şunları söylüyordu Sadri Alışık:
“Bugün Neriman’ın sana saksı getirdiği gündü. Akşama kadar, taşını, selvini, çiçeğini tekrar düzenledik. Nedense Amerika’dan döndüğün günü anımsadım. Lakin o gün meğerse, seninle gayrı bir şeyleri düzenliyormuşuz fark etmeden. Harbiye civarında bir bardı. Votkanı ayaklı bardakta içmek için garsonları uyardın. Dostça, sonra dostluk üzerine konuştuğun bir vade. Bir mühlet de… Dostluk etmişiz böylelikle. Müddet dediğim de ömrünmüş bak sadece… Düzgün geceler… Örtünmeyi unutma, üşütürsün”.
Filmde bir ikon olan, hatunların hayran olduğu, erkeklerin onun üzere olmak için özendiği, ölümsüz dostluğu tatmış bir Taçsız Kral, bir Ayhan Işık geçti bu dünyadan…
Güzel ki…
Damla Karakuş
[email protected]
Not:
Biyografisini okumak istediğiniz kimseleri lütfen bizimle paylaşın.
Instagram:
Ensonhaber
