Türk edebiyatının en değerli şairlerinden olan Cemal Süreya, Fransız muharrir Marguis de Sade’ın üç hikayeden oluşan kitabı Aşkın Kabahatleri hakkındaki görüşlerini açıklıyor.
Aşkın Kabahatleri, Türkçede Sade’dan yayımlanmış birinci eser oluyor. Lamartine’in, Baudelaire’in, Swinburne’ün, Lautréamont’un, Nietzsche’nin, Puşkin’in, Dostoyevski’nin, Kafka’nın, Apollinaire’in başucu kitaplarından biri de buydu.
Avrupa’da çıkmış çabucak bütün baskılarda yapıtın başına Sade’ın ‘Roman Üstüne Düşünceler’ başlıklı yazısı konmakta, sonuna da birinci baskıdan sonra Villeterque isimli bir müellifin Aşkın Suçları’nın ahlaksız bir kitap olarak eleştirmesine karşı Sade’ın verdiği yanıt eklenmektedir.
“İNSANIN HAYATINDA EN GARİP SERÜVEN”
Roman Üstüne Düşünceler’ yazısında Marquis de Sade romanı şöyle tanımlıyor: “İnsanların hayatındaki en garip serüvenler temel alınarak meydana getirilmiş imgelem yapıtlarına roman denir.’ Sonra roman sözünün etimolojisi üstünde duruyor; roman cinsinin (o sıralarda yeni bir edebiyat cinsiydi roman), hangi ulusların kaynaklarında daha güçlü bir görünümde olduğunu araştırıyor. ‘Roman yazma sanatının kuralları nelerdir?’ sorusuna karşılık arıyor. Sade’a nazaran bu soruya bir karşılık bulmadan evvel diğer bir soruya, ‘Roman neye fayda?’ sorusuna bir karşılık aramaya çalışmalıyız. Neye fayda roman? Sade şöyle diyor bu hususta: ‘Neye mi fayda? Bu soruyu yönelten ikiyüzlü, sapık bireyleri türlü taraflarıyla anlatmaya, onların ıcığını cıcığını çıkarmaya.’ Bu kelamı boşuna söylemiyor Sade. O, dramatik sanatta iki kaynak görmektedir: acıma ve zulüm.”
Muharrir Marguis de Sade
Fransız müellifin gün yüzüne çıkan hikayelerini şairin çevirisiyle okuyacağız. İşte Cemal Süreya’nın kitap ve aşk hakkındaki görüşleri..
ROMANIN AYIRICI NİTELİĞİ
“Romanın ayırıcı niteliğini bu iki temel insani yönsemede bulmak istiyor. Böylelikle kendi ideolojisi ile anlatımı ortasında bir tutarlılık kurmak istiyor. Hatta bir iç içelik. Örflerin ve âdetlerin yüzer yıllık çizelgelerini yaparsak bunların vakit içinde nasıl bir değişim geçirdiklerini görürüz. Bu değişiklikler yalnızca vakte nazaran değil, yere nazaran de büyük farklar göstermektedir. Bu yüzden örfler ve âdetler beşerde ikinci bir tavır meydana getirmektedir, geçersiz bir davranış bütününün yapılaşmasına sebep olmaktadırlar. Romancı ise bu kabukların altını merak etmelidir. İnsanların maskelerini indirerek incelemelidir.”
Cemal Süreya
“HİKAYELERDE İNCE EĞLENİ VAR”
“Aşkın Suçları’ndaki öykülerde ince bir eğleni var. Ve bu eğleni tavrı, onun sayıklamalarını yıkmayacak formda gelişiyor. İlkelliği içinde büyüyen, tatlanan, yakamızı bırakmayan bir anlatımı var. Sade’ın bütün yapıtları böyledir…”
Ergül Tosun
Kitap sayfası için bağlantı:
Ensonhaber