Mavi ışık, 400 ila 500 nm dalga uzunlukları ortasında görünür ışık olarak yayılır. Mavi ışığın ana kaynağı güneş ışığıdır, lakin dijital ekranlar (akıllı telefonlar, tabletler, bilgisayarlar), ışık yayan ledler ve floresan aydınlatmalar doğal ışıktan çok daha yüksek oranda mavi ışık yayarlar.
Cilt, insan bedeninin en büyük organıdır ve dışarıyla direkt temas halindedir. Çağdaş hayatın kaçınılmaz sonuçları nedeniyle, beşerler kâfi seviyede doğal ışığa maruz kalmıyor ve bilakis yüksek seviyede yapay ışığa çok maruz kalıyoruz.
Mavi ışığın cilt üzerindeki olumsuz tesirlerine ait telaşlar, bilhassa son bir yılda, koronavirüs salgını nedeniyle gerçekleşen sokağa çıkma kısıtlamaları ve birçok ülkede benimsenen mavi ışığa maruz kalma saatlerinde kıymetli bir artışa yol açan meskenden çalışma modeli nedeniyle süratle arttı.
MAVİ IŞIĞIN CİLT ÜZERİNDEKİ TESİRLERİ
Mavi ışığın cilt ve gözler üzerindeki tesiri hem bilim insanları hem de genel halk tarafından büyük ilgi görmektedir.
Mavi ışık, hür radikallerin oluşumu yoluyla cilde potansiyel olarak ziyan verir. Cilt, oksidatif gerilimin ana maksadıdır ve yaşlanma ile özgür radikal hasarı ortasındaki ilişki olduğu bilinmektedir. Bilhassa dış kaynaklı cilt yaşlanması oksidatif gerilimden kaynaklanabilir.
Elektronik aygıtların yaydığı ışığa maruz kalmanın insan cilt hücreleri üzerindeki tesirini araştırmayı amaçlayan son araştırmalar, kısa vadeli maruz kalmaların bile reaktif oksijen tiplerinin (ROS) oluşumunu artırabileceğini göstermektedir.
Selfie çekerken yayılan ışık kırışıklıklara ve erken yaşlanmaya neden olabilir. Fotoğraf çekerken flaşlara sık sık maruz kalmanın ciltte hasara neden olabileceği ve cilt yaşlanmasını hızlandırabileceğine dair raporlar vardır.
Mavi ışık, UVA ve UVB ışığına kıyasla cilde daha derin nüfuz etme yeteneğine sahiptir. Mavi ışık, kolajen ve elastinin buluştuğu dermise kadar nüfuz edebilir, bunun sonucunda ciltte elastikiyet kaybı olur, ince çizgiler ve kırışıklıklarda artış olur.
Mavi ışığın tesirleri, metalloproteinazlar olarak bilinen enzimlerin denetimden çıkmasına ve hücre dışı matrisi, yani hücreler ortasındaki boşluktaki molekül ağını yok etmesine neden olur. Bu enzimlerin denetimsiz tesiri, kolajen ve elastinin parçalanmasına yol açar. Sonuç olarak, ciltte kırışıklıkların görünümünü artıran elastikiyet kaybı olur.
Mavi ışık, cildin nem düzeylerini korumaktan sorumlu moleküller olan aquaporinlerde bir azalmaya neden olabilir. Bu nedenle, cildin su tutma yeteneği azalır ve erken yaşlanma hızlanır.
Mavi ışığın cildin erken yaşlanmasına neden olmasının bir öbür yolu da sistemsiz pigmentasyondur. Çalışmalar, görünür ışığın UV ışığına kıyasla pigmentasyonun uyarılmasında daha faal olabileceğini göstermektedir. Saatlerce mavi ışığa maruz kalmak melanositlerin aktivasyonunu uyarır. Bu değişiklik derideki melanin ölçüsünü artırarak hiperpigmentasyona neden olur. Mavi ışığın hücrelerde neden olduğu gerilim, maruz kaldıktan sonra 48 saate kadar sürebilir.
Bu tıp cilt lekelerine en yatkın bireylerin, daha fazla melanin üretme eğiliminde oldukları için daha yüksek fototipe sahip bireyler olduğu bulunmuştur. Birebir vakitte gebe bayanları ve ciltleri o sırada daha hassas olduğu için peeling üzere bir tıp cilt tedavisi görmüş bireyleri de tesirler. Mavi ışığın oluşturduğu bu lekelerin müddeti UV ışınlarının neden olduğu lekelerden daha uzundur.
Mavi ışık, doğal uyku-uyanıklık döngüsünü bozarak dinlendirici uykuyu da tehlikeye atar. Mavi ışık uyku hormonumuz olan melatonin düzeyini etkilediğinden, geceleri değerli ölçüde mavi ışığa maruz kalmak uykuya dalmayı zorlaştırabilir.
Çeşitli araştırmalar, geceleri mavi ışığa maruz kalmanın cilt hücrelerinin doğal uyku-uyanıklık döngüsünü dengesizleştirebildiğini, bunun da onların gündüz olduğunu düşünmelerine neden olduğunu ve doğal gece tamir sürecini etkilediğini gösteriyor. Bunun sonucunda gözle görülür yaşlanma belirtileri ve hatta koyu halkalar görülebiliyor.
MAVİ IŞIK MÜDAFAASI
Erken yaşlanmanın önlenmesi için uzmanlar, yalnızca UVA ve UVB ışınlarına karşı muhafazanın artık kâfi olmadığı konusunda uyarıyorlar, zira gelişen araştırmalar güneş ve dijital aygıtlar tarafından yayılan mavi ışığın da cildimize ziyanlı olabileceğini doğruluyor.
Cildin mavi ışıktan korunmasını ele almak için hem güneş ışığı hem de dijital aygıtlar mavi ışık yaydığı için çok istikametli bir yaklaşım benimsemek gerekir. Telefonlarımızı ve bilgisayarlarımızı mavi ışık filtresiyle kaplamak iyi bir tahlil olabilir ve telefon, bilgisayar yahut tablet kullanırken cilt bakımı telaşını ortadan kaldırabilir. Kimi akıllı aygıtların, mavi ışığı sarı ışık (genellikle “gece modu” olarak adlandırılır) olarak ayarlayan, gözlere ve cilde daha az ziyan veren bir ayarı vardır.
Kendinizi mavi ışıktan korumak için, tesirlerini en aza indiren yahut yok eden ve birebir vakitte cildi yenileyen bileşenler içeren besinler tüketmek de çok değerlidir. Bilhassa hücrelerdeki oksidatif hasarı önleyen ve hücreleri yenileyen antioksidan besinlerin tüketimi çok değerlidir. C vitamini, cilt hasarını onarmaya yardımcı olan kolajen üretimi için gereklidir. Bu yüzden her gün kâfi C vitamini alımı cilt sıhhati için çok değerlidir.
E vitamini, güneş ışığından gelen UV gücünü emebilir ve bu nedenle güneşten kollayıcı olarak kıymetli bir rol oynar. Reaktif oksijen çeşitlerinin üretimini engelleyen güçlü antioksidan aktivitesi, E vitaminini cilt sıhhatinin korunmasında ve cildin erken yaşlanmasının önlenmesinde büyük bir ayrdımcı yapar.
Ensonhaber
