TBMM Lideri Mustafa Şentop, Habertürk TV’nin canlı yayınında Muharrem Sarıkaya ve Serap Belet’in gündeme ait sorularını yanıtladı.
“YENİ ANAYASA İÇİN BİR TAHLİL YOLU BULUNABİLİR”
Yeni anayasa yapma konusunda öncelikle bir niyet olması gerektiğini lisana getiren Şentop, “Uzlaşılan noktalarda ağırlaşmak, onlar üzerinden hareket etmeye çalışmak lazım. Bir tahlil yolu bulunabilir.” diye konuştu.
Siyasi partilerin anayasa konusundaki öngörülerinin somut olarak unsurlara döküldüğünde anlaşılabileceğini belirten Şentop, “2011’de başlayan Anayasa Uzlaşma Komitesi sürecinde aslında önümüze bütün siyasi partilerin nasıl bir anayasa öngördüklerini ortaya koyan metinler çıktı. Yani tam bir anayasa metni, bütün siyasi partilerin teklifleri olarak karşımıza çıktı. Bence yeni anayasa tartışması ciddiye alınmalı. Sonuç olur, olmaz. Sonuç almak kesinlikle maksat olmalı samimi olarak ancak somut bir metin ortaya çıkmalı.” tabirlerini kullandı.
MECLİS’İN BU YASAMA DEVRİ, EVVELKİLERDEN ÇOK DAHA ETKİN
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile Meclisin devre dışı kaldığı argümanını kabul etmediğini vurgulayan Şentop, şunları söyledi:
“Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde parlamentonun yapısıyla yürütmenin yani cumhurbaşkanının mensubu olduğu siyasi partinin münasebeti tek seçenek olarak karşımıza çıkmıyor. Parlamenter sistemde vatandaşa tek bir oy hakkı veriliyor. Bu tek oy hakkıyla hem yürütmeyi hem de parlamentoyu belirlemesi isteniyor. Daha doğrusu tek oyla parlamentoyu belirliyorsunuz. Hükümet onun içinden çıkıyor. Halbuki yeni sistemde vatandaşa iki oy hakkı tanınıyor. Hükümeti başka bir oy kullanarak belirleme, parlamentoyu ise tekrar farklı bir oy kullanarak belirleme hakkı tanınıyor. Münasebetiyle vatandaşın, bu sistemde cumhurbaşkanını bir siyasi partiden seçip, cumhurbaşkanının mensubu olduğu siyasi partiyi parlamentoda çoğunluk yapmama hakkı var. Oyunu Cumhurbaşkanına verir, parlamentoda ise oyunu onun partisine vermeyebilir. Bu türlü bir durumda parlamentoda farklı bir çoğunluk yapısı ortaya çıkabilir. Bu durumda yürütmeden büsbütün bağımsız bir çalışma imkanı tanınıyor. Evvelki sistemde ise bu türlü bir seçenek yoktu. Orada mecburen yürütmenin, hükümetin denetiminde bir yasama süreci var. Öteki bir seçenek yok.”
Birtakım milletvekillerinin, soru önergelerinin cevaplanmadığı tenkitlerine cevap veren Şentop, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin başladığı 27. Yasama Devri’nde soru önergelerinin cevaplanma oranının, evvelki yasama periyotlarının tamamından daha yüksek olduğunu kaydetti.
“PARALAMENTO BASAMAĞI, YALNIZCA BİR MÜSAADE AŞAMASI”
Türkiye’nin, İstanbul Sözleşmesi’nden Cumhurbaşkanı Kararı ile çekilmesi ile TBMM’nin devre dışı bırakıldığı tenkitlerine ait Şentop, Anayasa’ya nazaran, milletlerarası bir mutabakatın kabul edilme ve yürürlüğe konulmasının; “imzalanma”, “onaylanmasının uygun bulunması” ve “onaylanma” formunda üç adımı olduğunu aktardı.
Meclisin imzalanan bir muahedeyi kanunla uygun bulduğunu anlatan Şentop, şöyle konuştu:
“Daha sonra cumhurbaşkanının onaylaması kademesine geçiliyor. Cumhurbaşkanı onayladıktan sonra yürürlüğe giriyor. Meclisin kanunla uygun bulması şu manaya geliyor: ‘Bu onaylamanın bir mahzuru yoktur. Bu mutabakat onaylanabilir.’ Daha teknik bir tabirle, onaylama müsaadesi veriyor. Fakat mesela cumhurbaşkanı onaylamayabilir yahut onaylayabilir. Onayladıktan sonra onayını geri çekebilir. Parlamento evresi, yalnızca bir müsaade kademesidir. Onaylamayı mecburî kılan bir etap değildir. Yeni de değil, 1963’te çıkan 244 Sayılı Birtakım Andlaşmaların Yapılması İçin Cumhurbaşkanına Yetki Verilmesi Hakkında Kanun var. Yani 1963’ten bu yana aslında bu bu türlü oluyor. Onlarca örnek var. Mevzuat ve uygulama bu formda. Yani Bakanlar Konseyi kararıyla vazgeçilmiş bir muahede için sonra tekrardan bir kanun çıkarılmasının 1963’ten bu yana bir örneği yok.”
İSTANBUL MUKAVELESİ
Şentop, “Mahkemelerin ve yönetimin uygulamalarında İstanbul Mukavelesi’nin hususlarına yapılan atfa ben rastlamadım. Tahminen birkaç tane olabilir. Türkiye’de, Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun var. Bu kanun yürürlükte. O kanuna dayanarak uygulama yapıyor yönetim ve mahkemeler. Kontrattan çıkılmış olması, o kanunu da yürürlükten kaldırmıyor.” dedi.
Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesinden keder duyan, rahatsız olanların da “Bundan uzun vakittir çıkılması gerekirdi.” diyenlerin de olduğunu söz eden Şentop, Türkiye’de bayana yönelik şiddetle uğraş konusunda çıkartılan düzenlemelere dikkati çekti. Şentop, “Mahkemelerin ve yönetimin uygulamalarında İstanbul Mukavelesi’nin hususlarına yapılan atfa ben rastlamadım. Tahminen birkaç tane olabilir. Türkiye’de, Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun var. Bu kanun yürürlükte. O kanuna dayanarak uygulama yapıyor yönetim ve mahkemeler. Kontrattan çıkılmış olması, o kanunu da yürürlükten kaldırmıyor.” diye konuştu.
Mukaveleden çıkılması ya da kalınması tartışmasında nerede durduğu sorulan Şentop, şunları kaydetti:
“Nihai bir kıymetlendirme yapmam gerçek değil. Herkes kendi bulunduğu sosyolojik cemaat içerisinden bakıyor mevzuya. O cemaatin beslendiği bilgi kaynaklarından beslenerek hususa bakıyor. Karşı çıkanlar da vardı; bir taraf onları görmüyor. Başkaları bir bahiste hassasiyeti olanları görmüyor. Ailenin Korunması ve Bayana Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun’da ufak tefek birtakım eksiklikler lisana getiriliyor, bir kısmına ben de katılıyorum. Bunlar tamamlandıktan sonra bu kanunun, bu çabada kâfi olacağı kanaatindeyim. 9 Mart’ta Meclis’te kurulan bayana karşı şiddetle ilgili bir araştırma komitesi var. Bu kurulun yapacağı çalışmalar, tüzel eksiklikler varsa bunları tamamlama tarafında, uygulama eksiklikleri varsa bunları giderme istikametinde adımlara sebebiyet vereceği kanaatindeyim. Bu bahiste başta Cumhurbaşkanımız olmak üzere bayana karşı şiddetle gayrette kararlılığı tabir eden açıklamalar oldu. Bunları kamuoyu takip edecek. Bu mevzuyu İstanbul Sözleşmesi’ne endekslemek, ‘Sözleşme gitti şiddet büsbütün artacak.’ demek hem memleketler arası realiteye uygun değil hem de istatistik bilgilerine uygun değil.”
Mustafa Şentop, kontrattaki birtakım tabirlerin, kavramların rahatsızlık uyandırdığını ve bunlar üzerinden kimi taleplerin ortaya çıktığını lisana getirerek, “Özellikle LGBTİ çerçevesindeki yaklaşımlar… Batı Avrupa merkezli birtakım hukuk ve insan hakları paradigmaları var. Bunların bir kısmı kozmik. Bir de Batı Avrupa’da, kendi özeline ilişkin kimi insan haklarına dair yaklaşımlar, anlayışlar var. Bunları kozmik şeylermiş üzere kabul ettirmeye çalışıyor.” dedi.
HDP’NİN KAPATILMASI DAVASI
HDP’li Ömer Faruk Gergerlioğlu hakkındaki mahkumiyet kararının Anayasa Mahkemesi süreci beklenmeden TBMM Genel Heyetinde okutulduğu tartışmalarını pahalandıran Şentop, “27. Devir’den evvel ‘kesin hüküm’ olarak Meclis’e gelmiş, devir sonuna kadar bekletilmiş tek bir örnek yok. Varsa argümanı olan, ‘Şu milletvekilinin kesin kararı Meclis’te bekletilmiştir.’ desin. Yok. Gelen kesin kararlar okunmuş. Genel Şura toplantıda olmadığı, seçim kararı alındığı için okunamayanlar var. Bir olayda da kanun düzenlemesi olduğu için o beklenmiş.” tabirlerini kullandı.
HDP’nin kapatılması istemiyle açılan davaya ait değerlendirmelerde de bulunan Şentop, Türkiye’de siyaset yapanların prensip olarak bir siyasi partinin kapatılmasına taraftar olmayacağını belirtti.
Siyasetin, ülke meselelerini, toplumun meselelerini lisana getirmek için tercih edilmiş, barışçıl bir gayret yolu olduğunu lisana getiren Şentop, şunları söyledi:
“Bir de birtakım tezler, ideolojiler peşinden, terörü de legal gören, gerekirse terör faaliyetleri yapan, insanı öldüren, bu halde yol ve formülle birtakım hedeflere ulaşmaya çalışan yapılar var. Bu da terör örgütleri dediğimiz yapılar. Bu büsbütün apayrı bir yoldur. Bu iki yol birleşirse ve bir alaka yaşanmaya başlanırsa, büsbütün barışçı bir yol olan siyaset, terör yoluyla gayelerine ulaşmaya çalışan bir yapıyla bağlı hareket etmeye, şu yahut bu derecede, mali bakımdan, karar alma düzenekleri bakımından hareket etmeye başlarsa, o vakit ne diyeceğiz? ‘Prensip olarak partiler kapatılmamalıdır.’ üzere o iyi niyetli kararımızı sürdürebilir miyiz? Burada da bir sorun var o vakit. Bir orta yol yoktur. Bu hususta bir tablo ortaya çıkıyorsa, elbet şahısların hareketleri, kabahatin kişiselliği bakımından değerli lakin bu şahısların aksiyonları o denli bir hal alır ki artık hükmî kişiliğin hareketi olarak nitelendirilebilecek bir noktaya gelirse zati o vakit kapatma davası kelam hususudur. Buradan baktığımızda Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının açtığı bir dava ve nihayetinde Anayasa Mahkemesinin vereceği bir karar var. Siyasi partiler kapatılmasın amenna lakin terör örgütüyle iç içe geçmiş, birlikte hareket eden bir siyasi parti varsa, Anayasa Mahkemesi bunu tespit ederse, elbet onun yapacağı da kapatmadır.”
“ERKEN SEÇİM, SIFIR İHTİMAL”
Şentop, “Vaktinden evvel bir seçim mümkünlüğü görüyor musunuz?” sorusunu “Sıfır ihtimal veriyorum.” diye yanıtladı.
Erken seçim tartışmalarının, eski sistemin kavramlarıyla bugünkü sistem hakkında yorum yapılan mevzulardan biri olduğunu tabir eden Şentop, şöyle devam etti:
“Erken seçim için evvelce karar almak çok kolaydı. Meclis’te bir nitelikli sayı da aranmıyordu. Karar kâfi sayısı sağlandığında seçim kararı alabiliyorlardı. Artık o denli değil. Artık bir erken seçim kararı alabilmek için Meclis’te nitelikli çoğunluk aranıyor. İstikrarlı bir sistem kurduk burada. Meclis bir seçim kararı aldığı takdirde Cumhurbaşkanı seçimi de yenileniyor. Cumhurbaşkanı seçim kararı aldığında kendi müddetini kısaltmış oluyor. Önünde iki yıl varsa, millet sormaz mı, ‘Niye geldin daha iki yıl var seçime?’ diye. Bu sistemin mantığına karşıt erken seçim. Niçin var Anayasa’da? Çok önemli bir kriz olduğu takdirde, bir çıkmaza girdiğinde siyaset, bir açık kapı olsun diye düşünülmüş bir düzenleme. Yani çok ender kullanılabilecek bir imkan olarak bırakılmış. Yoksa eski sistemde olduğu üzere ki hiçbir vakit evvelce vaktinde yapılan seçim yoktu. Bu sistemde erken seçim kelam konusu değildir. O bakımdan ben bunun hukuken zorluğunu söz edeyim, siyaseten de çok mantığı yok.”
Ensonhaber
