Çocuk ve ergenlerde görülen ve kimi durumlarda 17 yaşına kadar hiç fark edilemeyen Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB) hakkında açıklamalarda bulunan Psikiyatr Doç. Dr. Jenerasyonum Güvendeğer Doksat, hastalığın kalıtımsal olduğunu söyledi.
Hastalığın önde gelen belirtilerini çok hareketlilik ve dürtüsellik, fevrilik ve düşünmeden davranma olarak sıralayan Doksat, bunlara dikkat bozukluğunun da eşlik ettiğini belirtti. Kimi çocuklarda ise yalnızca dikkat eksikliği belirtilerinin ön planda olduğunu ve hiperaktivitenin besbelli bir formda ortaya çıkmadığını söz eden Doksat, “Bunlar ekseriyetle uslu, kendi halinde oturan çocuklar oluyor. Çok yaramaz çocuklar çabucak göze batarken, bu çocuklar sakin mizaçlı, kendi halinde, uyumlu fakat tembel oluyor. Tembellik biraz daha tolere edilebiliyor. Bu yüzden yıllar uzunluğu göz gerisi edilebiliyor ve teşhis almakta gecikebiliyoruz.” dedi.
HAYAT KALİTESİNİ OLUMSUZ ETKİLİYOR
DEHB’nin sebebinin biyolojik olduğuna dikkat çeken Doksat, hastalığın alnın gerisindeki beyin lobunda dopamin denilen orta kimyasal unsurların fonksiyonundaki sorundan kaynaklandığını söyledi.
Hiperaktif olan ve dürtüsellik olan çocukların çok hareketli oldukları için çabucak fark edildiğini lakin sakin olan ve ‘tembel’ olarak bedellendirilen çocukların neredeyse 12’nci sınıf kademelerinde fark edilebildiğini söz eden Doksta, “Sınav sistemiyle yüz yüze kaldığında bariz dikkate karşı kayıplar yaşadıklarında fark ediliyor. Bu da çok geç oluyor” tabirlerini kullandı.
DEHB’li çocukların yüksek zekaları, iyi akademik potansiyelleri olduğu halde akademik olarak çok geri kaldıklarına vurgu yapan Doksat, başarısız olmanın, özgüvenlerini sarstığını ve yetersizlik duygusu hissetmelerine yol açtığını söyledi. Etrafları tarafından sevilmeyen, istenmeyen, oyun bölen çocuklar haline geldiklerini belirten Doksat, “Bu his da yıllar içerisinde bir yetersizlik ve özgüven eksikliğine itiyor. Depresyona itebiliyor. Tahminen öldürmüyor lakin hayat kalitesini son derece olumsuz etkiliyor. İlköğretim çağında teşhis konması ve tedavilerine başlanması son derece önemli” biçiminde konuştu.
UZAKTAN EĞİTİM İPUCU VEREBİLİR
Uzaktan eğitim sürecinin hastalığın teşhisinde yardımcı olduğunu söyleyen Doç. Dr. Doksat, ailelerin, öbür çocukların velileriyle konuştuklarında, ‘Benim çocuğum 1-2 saat konsantre oluyor da sonra yavaş yavaş sıkılıyor’ ile ‘Benim çocuğum 10 dakika bile hiç konsantre olamıyor’ ayrımını yapmaları gerektiğini belirtti.
Bunun önemli bir alarm olduğunu lisana getiren Doksat, “Bunu görüyorsak DEHB sinyal veriyor olabilir ve süratle yardım arayışına geçebilirler. Şuan ki uzaktan eğitimden alınabilecek azamî faydayı çocuklar almak durumunda. Ekran başı eğitime ‘çocuktur sıkılır’ın ötesinde hiç konsantre olamıyorsa kesinlikle bir profesyonelden yardım almamalılar.” ihtarında bulundu.
Her yaramaz çocuğun hiperaktif olmadığını hatırlatan Doksat, çok hareketli olan her çocukta dürtüsellik ve dikkat sorunu var mı diye gözlemlemek ve ilkokul öğretmeniyle kesinlikle fikir alışverişinde bulunmak gerektiğini söyledi.
Ensonhaber