İstanbul’da hava sıcaklıklarının mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi ve yağışsız geçen ayların akabinde barajlardaki doluluk oranları son 10 yılın en düşük düzeyine kadar düştü.
Barajlarda suların çekilmesiyle birlikte İstanbul’da ‘yağmur bombası’ uygulaması tekrar gündeme geldi.
İstanbul Teknik Üniversitesi Meteoroloji Uzmanı Prof. Dr. Profesörü Orhan Şen, “Yağmur bombası atıldığında yüzde 30 yağış artırım yapabilirsiniz ve bu çok büyük bir miktar” dedi.
Pekala İstanbul’a atılması planlanan yağmur bombası nedir?
YAĞMUR BOMBASI NEDİR?
İnsanların bulutlara fişek atarak, olgunlaşmış ancak yağış bırakmayan bulutların yağmur yağdırmasını sağlamasına ‘yağmur bombası’ ya da ‘yapay yağmur’ ismi veriliyor. Temel gaye; güç gereksinimini karşılamak, kurak bölgelere su temin etmek, sisi dağıtmak, hava olaylarını denetim altına almaktır.
1960’lı yıllarda ABD tarafından geliştirilen sistem, günümüzde 24 ülke tarafından uygulanıyor Türkiye’de 1990’larda İstanbul’da ve değişik zamanlarda İzmir ve Ankara’da uygulandı.
BULUT TOHUMLAMASI
Halk ortasında yağmur bombası olarak isimlendirilen bu prosedürün asıl ismi ‘Bulut tohumlaması’dır.
Birinci uygulamayı Irving Langmuir ve Vincent Schaefer 1940’ların sonlarında yapmıştır. Uçaktan bulutlara CO2 buzu atarak denediler. Bulut tohumlama işini Bernard Vonnegut gümüş iyodür kullanarak uyguladı. Gümüş iyodür kuru buzdan daha kolay kullanıma sahiptir ve günümüzde de hala çoğunlukla o kullanılmaktadır.
YAĞMUR BOMBASI NASIL ATILIR?
Tohumlama süreci birkaç türlü yapılır. Genelde uçaklar, yerden havaya atılan roketler ve jeneratörler kullanılır. Jeneratörler yerden havaya ağırlaşma zerreciklerini püskürtürler.
Yağışın oluşabilmesi için öncelikle bulutun olması gerekir.
Bulut gereğince soğuduktan sonra havada doğal olarak bulunan ve ağırlaşma çekirdeği ismi verilen zerreciklerin üzerinde su birikmeye başlar.
Büyüyen damlalar yerçekimine karşı koyamayarak yere hakikat düşmeye başlarlar.
Yoğuşmanın başlaması için gereğince soğumasına karşın ortamda ağırlaşma çekirdekleri yoksa yağış oluşmaz. Yapay yağışta bulutlara buz parçacıkları vererek yağış oluşturulmaya çalışılır.
YAĞMUR BOMBASI İŞE FAYDA MI?
Uygulama sırasında; rüzgar durumu, hava kaideleri, havanın yükselme suratı, soğumuş su damlacıkları, damlacıkların birleşerek büyüme özellikleri, çekirdek konsantrasyonu özellikleri göz önüne alınır. Tohumlamadan 15 dakika ile 1 saat içinde yağış alınabilir.
Ensonhaber