Güçlü kalemiyle edebiyatımıza hoş eserler kazandıran Yakup Kadri’nin Yaban romanı, Kurtuluş Savaşı periyodunu işlemektedir.
Müellifin kıymetli yapıtlarının başında gelen kitap, o periyoda yöneltilen sert tenkitlerle toplumun içinde bulunduğu yoz durumu gözler önüne serer.
Romanın ana kahramanı Ahmet Celal üzerinde gelişen olaylar, kitabın ana bileşenlerindendir.
BEĞENİYLE OKUNDU
Birinci yayımı 1932 yılında gerçekleşen Yaban, daha sonra değişik yayınevleri tarafından basılmış ve büyük beğeniyle okunmuştur. Yakup Kadri, çok okunan birçok yapıtı de bize kazandırmıştır.
Kurtuluş Savaşı yıllarını bütün çıplaklığıyla ele alan roman, bu periyodu okuyucuya akıcı bir üslupla aktarıyor. Ülkemizin içinde bulunduğu, düşman ordularının yurdumuzu dört koldan sardıkları bu acı dolu ve şiddetli günler etkileyici bir halde anlatılıyor.
PERİYODA TANIKLIKLIK
Bir ulusun bütün dünyaya gösterdiği eşi gibisi görülmeyen kahramanlık destanı yazdığı Kurtuluş Savaşı ülkemiz için bir milattır. Topyekûn olarak verilen bu savaş sonucunda ülke düşman işgalinde kurtulmuş ve yeni bir devletin temelleri atılmıştır.
Cumhuriyet periyodu müelliflerinden Yakup Kadri de bu periyoda şahsen tanıklık eden biri olarak; bu tanıklığını yazdığı kitaplarda bize ulaştırmayı başarmıştır.
Sayfa: 214
BİR GAZİ..
Kahramanımız Ahmet Celal, Kurtuluş Savaşına katılmış ve kahramanca savaşıp düşman işgaline karşı ülkemizi savunurken bir kolunu kaybederek gazi olur.
Kolunu kaybetmesi Ahmet Celal’i her şeyin bittiği noktaya taşır. Uzuvlarından birinin kaybetmenin derin ıstırabı Ahmet’te ruhsal tahribatlara neden olur.
Artık savaşamayan Ahmet Celal, İstanbul’u İngilizler işgal etmiş olduğu için oraya dönemez ve emireri Mehmet Ali’nin davetiyle onun Orta Anadolu’daki köyüne gidip yerleşir.
Aydın ve çağdaş görüşleriyle etrafında iyi bir intiba bırakmış olan Ahmet köye gittiğinde köylüler ona “Yaban“ gözüyle bakacaktır. Her şeyiyle onlardan farklı olan Ahmet Celal’i sıkıntı günler beklemektedir.
Yakup Kadri
YABAN…
Ahmet Celal, Mustafa Kemal Atatürk’ün başlattığı Kurtuluş Savaşını, ülkenin düşman işgalinde büyük bir direnç gösterdiğini köylülere anlatmaya başlar. Asıl hedefi köylüleri bilinçlendirmek ve ulusal bir ruh kazandırmaktır.
Köyün ileri gelenleri Ahmet’e inanmadıkları üzere, halkı da bu halde doldurarak karşı cephe almalarını isterler. Zira onlar için kıymetli olan İngiliz mandası ve saltanata olan bağlılıktır. O denli ki Yunan işgaline bile ses çıkartmaz, direnç göstermezler.
YALNIZ KALIR
Halkı bilinçlendirme konusunda yalnız kalan Ahmet Celal’i anlayan ve ona yardımcı olmak isteyen köyün muhtarıdır. Ancak o da köylülerin reaksiyonunda korkarak bu takviyesini fazla sürdüremez. Kahramanımız bu uğraşta yapayalnız kalır.
Köyün ağası Salih Ağa ise köylüleri her istikametten sömüren birisidir. Onlara adeta köle muamelesi yapmaktadır. Yakup Kadri, toplumumuzdaki feodaliteye karşı yaptığı analizlerle bu yozlaşmayı eleştirir.
BAHTINA TERK EDİLEN BEŞERLER
Yunan işgali köye ulaştığında direnen köylüler öldürülürken öbürleri; bu çıplak gerçeğe karşın en ufak bir kıpırdanma göstermezler.
Vatanına bağlılık gösteren bu beşerler; adeta bahtına terkedilmiş formda sıkıntı şartlarda hayat sürdürmeye çalışırlar. Fakat Ahmet Celal’in bu duruma daha fazla dayanamayarak köyü terk etmesiyle gelişmeler sürat kazanır.
KESKİN ÇİZGİLER
Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun kitaplarının başında gelen Yaban, aydın ve okumamış kesim ortasındaki keskin çizgiyi bütün çıplaklığıyla anlatır.
Burada asıl verilmek istenen vatan ve millet sevgisi olsa da, Cumhuriyet periyodu toplumunun içinde bulunduğu toplumsal, siyasal, kültürel ve ekonomik gerçekliğini gözler önüne sererken bir de aşk kıssası sunar.
Kurtuluş savaşının acı dolu yıllarını hoş tasvirlerle anlatıldığı roman bizi o periyoda gezintiye çıkarıyor.
Ergül Tosun
Kitap sayfası için bağlantı:
Ensonhaber