Temelinde telaşın olduğu, bireyde panik atak, kusma ve üşüme üzere çeşitli fizikî belirtilerin de görüldüğü agorafobinin, korku ve anksiyete bozukluklarında, obsesif kompulsif bozukluklarda, toplumsal fobisi olanlarda ya da travma sonrası gerilim bozukluğu yaşayan bireylerde görüldüğü bilgisini aktaran Beykent Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Psikoloji Kısım Lideri Dr. Öğr. Üyesi Hüseyin Ebadi bahisle ilgili bilgilendirmelerde ve ihtarlarda bulundu.
“BİR UYARMA BİÇİMİDİR”
Günlük yaşantımızda rastlanan durumlara karşı duyulan endişe ve daima devam eden bir kaygı hali olduğunu belirten Dr. Ebadi, “Stres merkezli olan anksiyete, günlük ömrün idamesinde karşılaşılan problemler ile baş edebilmeyi ve münasebetiyle mümkün durumlar karşısında süratli kararlar verilebilmesine ortam hazırlarken, beynin gerilime verdiği reaksiyon ile ilerde yaşanabilecek tüm mümkün tehlikeler bağlamında bir uyarma biçimidir” diye konuştu.
Ebadi, kelamlarına şöyle devam etti; “Sürekli ve devam eden telaş halinin bireyde ruhsal sıhhatine olumsuz tesiri kaçınılmaz olurken günlük işlerindeki randımanı de azalabileceğini ve münasebetiyle anksiyete bozukluğu çok çeşitli olmasına karşın tasa ve tasa merkezli olan bu hastalığın, çocukluk çağında yaşanılan aksilikler, travmalar ve mutsuzluklar arttıkça bireyin ileriki periyotlarda yaşayabileceği anksiyete riski de eş vakitli artmaktadır. Bu bağlamda, agorafobisi olan bireylerde anksiyete sorunun varlığı kaçınılmazdır. Fakat alan korkusu olarak bilinen agorafobi rastgele bir duruma karşı değil; tam olarak bir alana, bir yere yahut bir yere karşı duyulan bir fobi çeşididir. Münasebetiyle agorafobisi olan bireylerde, toplu taşıma araçlarını (vapur, otobüs, uçak, tren vb.) kullanma, açık alanlarda (parklar, köprüden geçme vb.) bulunma, kapalı alanlar yahut ticari-kamusal alanlarda bulunma (alışveriş merkezi, hastane, sinema ve tiyatro salonları vb.), insan yoğunluğunun fazla olduğu yerler (toplu olarak bulunulan ortamlar, caddeler, ve konserler vb.), asansör kullanımı yahut sırada/kuyrukta bekleme üzere çeşitli açık-kapalı alanlarda seyredebilir.”
”KORKUSUNUN ŞİDDETİ, ÖMÜR KALİTESİNİ ETKİLİYOR”
Hastalığın şiddetinin dereceli olarak değişkenlik göstermekte olduğunu ve ne yazık ki kişinin hayat kalitesini de direkt etkilediğine dikkat çeken Dr. Ebadi, agorafobide yaşanan kaygının şiddeti, kaçınmalarının derecesini de belirlediği için, dehşetin şiddeti arttıkça kaçınma davranışı barizleşir ve kısıtlı bir hayat biçimi ortaya çıkmış olduğunu söz etti.
Ebadi kelamlarına şöyle devam etti: “Agorafobisi mild yani hafif-orta düzey olan bireyin günlük ömründe hayatını idame ettirebilmesi, toplu taşıma aracını kullanabilmesi yahut alışverişini kendi yapabilmesi mümkünken; hastalığın şiddetine bağlı olan korku-endişe temeli ile barizleşen kaçınma davranışı kişinin ömür konforunu olumsuz istikamette etkilemekte; örneğin açık alanlar dahi olsa kamuya yahut kalabalığa karışamamakta ve kendini konutuna, inançlı yerine yahut alanına hapsetmektedir ve ekseriyetle de kendilerini itimat içinde hissettikleri ortamların dışına çıkmak zorunda olduklarında ise sıklıkla yanlarında birilerinin varlığına ihtiyaç duymaktadırlar.”
“ESAS SORUN: DENETİM KAYBINA DAİR KAYGI”
Agorafobiyi tetikleyen yahut besleyen farklı durumlar olabileceğinin de altını çizen Ebadi, yakın vakitte kişinin bir yakınını kaybetmesi, yaşadığı kaybın verdiği acı, hüzün yahut pişmanlık üzere çeşitli duygu-durumlarla baş edememe sonucu agorafobi ortaya çıkabilir. Burada temel sorun, denetimi kaybetme fikri ile gerçekleşen dert olduğu için denetimin kendisinde olmadığını düşündüğündü alanlarda bu rahatsızlık ortaya çıkabilmektedir. Lakin, her bireyin olaylara gösterdiği tepkiler farklıdır. Münasebetiyle, bu durumun kişilik özellikleri, etraf ve yetiştirilme ile de irtibatlı olduğunu söyleyebiliriz.
Ebadi, bireyin altı aydan fazla süren, korktuğu, anksiyete duyduğu alanın ne olduğunu kavraması, belirlemesinin çok kıymetli olduğunu vurgulayarak, ”Özellikle yavaş yavaş bu alana kendini maruz bırakması tedavi mühletince çok kıymetlidir. Fakat, baş edilemeyen durumlarda ise kesinlikle psikiyatrik ve ruhsal takviye alması, hastalığın şiddetinin artmasını önlemesi için çeşitli terapi metotlarından faydalanılması da epeyce değerlidir.” teklifinde bulundu.
Ensonhaber