Arapça metinlerde ‘serîd’ olarak geçen, birinci hazırlayan kişinin ise Hz. İbrahim olduğu söylenen tiritin, Hz. Muhammed’in en sevdiği yemek olduğu rivayet edilir. O denli ki, bilhassa Ramazan ayında tirit yemeğini sofrasından eksik etmeyen Hz. Muhmmed’in sahur yemeğinin rahmeti için dua ettiği üzere tirit yemeğinin rahmeti için de dua ettiği söylenir. Tiritin yemekleri çoğaltıcı tesirinden mi yoksa lezzetinden midir bilinmez lakin, geçmişte sıklıkla yapılan ve sevilen bir yemek olduğu birçok kaynakta geçiyor.
RAHMETİN YEMEK HALİ
En temel haliyle tirit yemeği; küçük modüller halinde doğranmış bayat ekmek, yufka ya da pide et suyu ile ıslatılıp yumuşatılır ve üzerine konulan et modülleriyle servis edilirdi. Tiritin daha pratik bir formda hazırlandığı da olurdu. Tabağa doğranan ekmeklerin üzerine sıcak su dökülür, üzerine de eritilmiş iç yağı konurdu. Bazen tirit tereyağı ile hazırlanırdı. Doğranmış ekmek üzerine et suyu yahut su döktükten sonra içine bir ölçü tereyağı konurdu. Aslında hazırlanan bütün tiritlerdeki ortak nokta; bayat ya da kurumuş ekmeği ıslatarak yumuşatmak ve az materyalle çok bireye yemek çıkarabilmek.
Anadolu’da tiritin her çeşidine rastlamak mümkün. Bir gün evvelden kalmış patlıcan yemeği ya da türlünün, sonraki gün değişik lezzetli bir yemeğe dönüşünü, eminim benim üzere birçok kişi deneyimlemiştir. Ramazan ayının ruhuna yakışır bu yemek kültürü tabaklara hisse edilerek yenmezdi. Sofranın ortasında konur ve herkes oradan yerdi. İştahları kabartan tiritin orta kısmına gerçek yığılan etli kısmı ise en sevilen yeri olabilirdi. Hz. Muhammed tıpkı kaptan yenilen toplu yemeklerle ilgili değişmez kuralları vardı. Yemeğin rahmetinin ortada olduğunu, herkesin önüne gelen yerden yiyerek ortaya yanlışsız gitmesini isterdi. Hz. Muhammed tirit yemeği yedikleri vakit elini çanak içerisinde gezdiren ve hoş kısımları seçen bireyleri önünden yemesi konusunda uyarırdı.
Bu kadar merak uyandırmışken, tirit yemeğinin klasik tanımlarından birini sevdiklerinizle birlikte birebir kaptan deneyimlemeye ne dersiniz?
KONYA YORDAMI TİRİT TANIMI İÇİN;
Materyaller
– 750 gr kuzu ya da dana eti
– 2 su bardağı et suyu
– 3 adet tandır ekmeği ya da bayat ekmek
– 2 adet soğan
– Tuz, karabiber, sumak
– 300 gr süzme yoğurt
– 3 yemek kaşığı tereyağı
– 2 adet domates
– 2 adet yeşilbiber
– ½ demet maydanoz
– 1 diş sarımsak
Yapılışı
Soğanları yarım ay biçiminde ince ince doğrayın. Bir tutam tuz ile ovduktan sonra sumakla karıştırıp bekletin. Ezilmiş sarımsağı süzme yoğurt ile karıştırıp kenara alın.
Kuşbaşı doğranmış etleri evvelden ısıttğınız tavaya alıp 10-15 dakika kadar pişirin. Tuz ve karabiber ile tatlandırdıktan sonra tabağa alıp bekletin. Birebir tavaya doğradığınız bayat ekmekleri ve 1 yemek kaşığı tereyağını alıp kavurun ve hafif kızarınca servis tabağına alın.
Tava soğumadan kalan tereyağını eritin ve pul biberle birlikte hafif yanmaya bırakın. Bu esnada, kavrulan pideleri et suyu ile ıslatın. Üzerine kavrulan etleri ve sumaklı soğanları yerleştirin. Sarımsaklı yoğurdu da döktükten sonra tavada yaktığınız kızgın tereyağını gezdirin. Hazırladığınız tiriti maydanoz, domates ve yeşilbiber ile süsleyerek servis edin.
Afiyet olsun…
Ensonhaber
